Kara Kiraz-Elderek Deresi-Kerameddin Camii

Eski yaylacıların kapısında konaklayıp abdest alıp vakit namazlarını kıldığı, yorgunluk atıp istirahat ettiği, kerametli olduğu anlatılan tarihi bir camiden bahsetmek istiyorum.

Camiye iki yüz metre mesafede Doğup büyüyen Elderek değirmenini işleten rahmetli Değirmenci Ali Osman Baş’ın oğlu Lütfü Baş’ın ve değerli enişteleri benimde sevgili arkadaşım Mahmut Beyin daveti üzerine efsanesini büyüklerden dinlediğim, yerini bildiğim halde gidemediğim, fotoğraflarını araştırdığım halde hiçbir yerde görmediğimiz Kara Kiraz Sağırlı köyü Keramettin Caminin hikâyesini gerçek sahiplerinden dinleyip görüntüledim.

Kara Kiraz Elderek deresi üzerinde üç değirmen var. Melet ırmağına yakın ilk değirmen babadan oğula işletilen şimdilerde kullanılmayan tarihi çok eskilere dayanan dededen toruna geçen en son Musabaşolarından Ali Osman Baş’ın işlettiği değirmen.

MusabaşoElderek değirmeni

İkincisi Muson Değirmeni. Üçüncüsü en tepedeki Gürpınar köyü Elmadibi mahallesindeki Elmadibi Değirmeni. Hepsi de unutulmaması gereken kültür miraslarımızdan, muhakkak korunması gerekir.

Tarih Cami

Bu günlerde unutulan sansarların yuva yaptığı, tahta döşemelerinin çürüdüğü, içinde eski kök boyalı kilim ve halıların, idare lambasının, en son 1977 yılına ait bir takvim yaprağının duvarda asılı olduğu; mihrabın yanında hangi hocanın giydiği bilinmeyen fes ile cüppenin durduğu, dövme demirden yapılıma antika kilitli açık kapısı ile tarihi Sağırlı köyü sınırları içindeki Kara Kiraz-Eldirek- Keramettin Camii.(Eskiler Bakacak yanından aşağı Melet ırmağına kadar olan bölgeye Kara Kiraz derdi).

Mihrap, fes ve cüppe Tarihi kilidi ile ahşap kapı.

Hangi yılda, hangi imamın kullandığı bilinmeyen cübbe ve fes. El yapımı tarihi kapı kilidi.

Geleneksel yaylacılar zor şartlar altında yol alırlardı. Araba yollarının yapılmadığı, ırmakların geçit vermediği, köprülerin olmadığı, ulaşım araçları yerine at, eşek ve katırların kullanıldığı, yollarda eşkıyaların yol kestiği için insanların birlik olup kervanlarla yürüme olarak yayla göçleri yaptığı yıllarda; Melet Irmağı üzerinde İnsanları karşıya geçirmek için, Irmağın genişleyip suyunun alçaldığı kısımlarda kalın kerestelerin birbirine eklenmesiyle yapılan keleklerle geçiş yapılırdı. Bazen suya düşmeler olurken, çoğu zamanda keleklere inip binilirken ayaklar, üst baş ıslanırdı.

Güç şartlarda karşı kıyıya geçen yaylacılar, üstlerini kurutmak, yorgunluk atmak ve namazlarını eda etmek için, kerametine inandıkları kendilerini güvenli hissettikleri Kara Kiraz cami avlusunda oturup ateş yakıp üstlerini kurutup dinlenirlermiş. Kara Kiraz köyü sınırları içinde, kerestelerini geyiklerin taşıdığına inandıkları bu cami tüm gizemli haliyle halen duruyor.

Kara Kiraz Eldirek-Keramettin Cami.

Evet… Bu tarihi Cami, yaşayan büyüklerimizin dediğine göre Hacı Emiroğulları tarafından yaptırılmış olup, 1781 yılında onarılan Eski Pazar camiinden sonra yapılan en eski Camiymiş. Rivayetteki anlatılanlarda ahşaptan olduğu anlatılan Keramettin Cami Melet ırmağının taşması sonucu zarar görünce, ikinci bir selde zarar görmesin, camiyi sudan kurtaralım diye daha yüksek bir yerde temel kazıp akşama kadar çalışıp caminin ahşap yapılan bir kısmını yukarı, yeni cami yerine taşımışlar. Irmaktanda yeni temelde kullanılmak üzere taşlar toplamışlar. Sabah buluşmak üzere herkes evine dönmüş.

Gizemli olay

Sabah geldiklerinde bir gün evvel taşıdıkları ahşap kısmın gerisin geriye eski yerine getirildiğini hayretle görmüşler. Bir anlam verememişler, o gün tekrar taşımışlar. Ertesi gün yine ayni şey olunca bu işte bir keramet var bu caminin taşınmasını istemeyen bir güç var diye camiyi bugünkü eski yerine ırmaktan çıkarttıkları taşlardan işin ehli ustalara yeniden yaptırırlar.

Geyikler mi taşıdı?

Rivayet o ki gece yarısından sonra liderliğini iri boynuzlu bir erkek geyiğin yaptığı Geyik sürüsü gelip caminin tahtalarını mevcut eski yerine getirip yerleştirmişler. Hatta lider geyiğin kütükleri taşırken kendisini gören bir kadının gözü önünde boynuzlarını orada düşürdüğü anlatılır.

Yine cami yapıldıktan sonra görev yapan imamların namaz kılarken arkalarında kimse olmadığı zamanlarda geyiklerin saf durduğu da söylenen rivayetler arasındadır.

Bu söylentiler caminin ziyaretçisini arttırmış; “Cuma günleri kerametlidir” diye insanlar cami içi ve etrafında saf olup namaz kılmaya başlamış.

Şimdilerde muhtemelen taş duvarlar yapılarak tadilat görmüş olan Eldirek Kara kiraz Keramettin Caminin taş işçiliği görmeye değer.

Kabadüz yolu istikametinden camiye gelen yolu Melet HES yapılırken ne hikmetse yıkılmış ve bir daha yapılmamış. Hiç kimse de ses çıkartmamış. Camiye ulaşmak için, ya Eyüplü köyünden Melet ırmağına paralel gelen yolu takip edeceksiniz, ya da Esenyurt’u geçince sola sapan yoldan aşağı değirmen yanına doğru ırmak içi inecek köprüsü olmayan yoldan el direk Kara kiraz deresi içinden karşıya geçip, melet ırmağı yönüne gideceksiniz. Ordu Şehir merkezine 18.km.

Ufak ve ahşap bir cami değil ama sarmaşıklar arasında gizemli, viran hali, insanı düşünmeye sevk eden dokusuyla ve anlatılan efsanesiyle onarımı yapılması ve turizme kazandırılması gereken, tarihi ve Sanat değeri olan bir ibadethanemiz.

Türkiye genelinde 90.000 civarında cami olduğunu düşününce tarihi Kara Kiraz Sağırlı köyü Elderek Keramettin Camii kadar eski olmayan kiliselerin bile onarıldığını düşünürsek onarımı geç kalınmış bir tarihi eser.

(28.Mayıs 1986 gün ve K/170/1060 Sayılı Başbakanlık onayı ile yürürlüğe giren yönergeye göre: Tarihi ve sanat değeri olan Camilerin bakım, onarım ve çevre tanzimi, aydınlatma ve su temini koruma ve güvenlik işlemleriyle ilgili esasları tespit etmek; bu konularda ilgili yönetmelikte görev ve yetki alanları belirtilen kuruluşlar arasında koordineyi sağlamaktır).

Bütün Hıristiyan alemi; Tombul kırmızı elbiseli beyaz sakallı ve ren geyikleriyle çekilen bir kızakla uçabilen, geyiklerinin ismini de tek tek tüm hıristiyan gençlerin ezbere bildiği Noel Baba için. Senede bir gün özel kutlamalar yapıyorken, Finlandiya’nın kutup bölgesi olan Lapland’daki Noel Baba köyü her yılbaşı öncesi ziyaretci akınına uğrayıp turizm patlaması yaşarken; bizim Kara Kiraz Köyü Eldirek Keramettin Camimizin kaderine terk edilmesi ne acıdır.

Noel Babanın geyiklerinin isimleri: Dasher-Dancer-Prancer-Vixen-Comet-Cupid-Donder-Blitzen ve kırmızı burunlu Rudolphtur. Görgü şahitleri olmasına rağmen, bizim Keramettin Caminin inşaatında kütükleri taşıyan geyiklerin isimlerini bırakın, “efsane” deyip geçiyoruz…

Üzerinde üç değirmen döndüren, Kara Kiraz Elderek Deresi…