Aç Kapıyı Veysel Efendi! Hababam Gidiyor!

“Hababam Sınıfı” nın “Hababam” ı Rıfat “Sınıfı” da Ilgaz demektir. Esas sanatçılar, esaslı sanatçılar eserlerinden alır adlarını… Esaslı sanatçıların namı eserleridir. Yiğit, namıyla anılır.

Mesela “Yaşamak, Bir Ağaç Gibi Tek Ve Hür” demek Nazım Hikmet demektir. Nazım Hikmet, memleket demektir.

Mesela “İnce Memed” Yaşar Kemal demektir. Oy oy İnce Memed, yüreğimde sancı Memed…

Mesela “Hanımın Çiftliği” Orhan Kemal demektir…

“Yılanların Öcü” Fakir Baykurt…

“Hasretinden Prangalar Eskittim” Ahmed Arif…

“Uzun İnce Bir Yoldayım” Âşık Veysel…

“Şafak Türküsü” Ahmet Kaya…

“Çirkin Kral” Yılmaz Güney…

“Fesuphanallah” Erkin Koray…

“Arkadaşım Eşek” Barış Manço…

“Tamirci Çırağı” Cem Karaca…

“Haziranda Ölmek Zor” Hasan Hüseyin…

“Hatasız Kul Olmaz” Orhan Gencebay…

“Turist Ömer” Sadri Alışık…

“Sefiller” Victor Hugo…

“Vay Seni Cerrahpaşa” Volkan Konak…

Yani esas sanatçılar, esaslı sanatçılar eserlerinden alır adlarını…

Dersimiz Rıfat Ilgaz… Yani Hababam Sınıfı…

1974 yılında Ertem Eğilmez’in yönetmeliğinde “Hababam Sınıfı” adıyla serinin ilk filmi çekilir ve bu arada “sinema” demek Ertem Eğilmez demektir. Senaristliğini Umur Bugay yapar. Umur Bugay, Kemal Sunal’ın başrol oynadığı Davacı, Kiracı, Yoksul, Düttürü Dünya, Çöpçüler Kralı, Kapıcılar Kralı gibi

Sonraki yıllarda Kartal Tibet, ki “atıl kurt” demek “Tarkan” demekti ve “Tarkan” demek Kartal Tibet demekti… Ferdi Eğilmez’in, Doğa Can Anafarta’ nın yönetmeliğinde serinin diğer filmleri çekilir.

⁃ Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1975)

⁃ Hababam Sınıfı Uyanıyor (1976)

⁃ Hababam Sınıfı Tatilde (1977)

⁃ Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor (1978)

⁃ Hababam Sınıfı Güle Güle (1981)

“Klasik” dönem dediğim bu devirde, altı film çekilir ve Melih Kibar’ın yaptığı film müziği, yavaş çaldığında “hüzün” hızlı çaldığında “mutluluk” salgılatması hâlâ dahi “tez konusu” dur. Klasik dönemde çekilen “Hababam Sınıfı” serilerinde cayır cayır Yeşilçam duygusallığı hoyratça kullanıldığından, biz seyirciler tarafından işin “zorbalanacak” yanları hep gözden kaçmıştır; oraya da geleceğim elbette, özellikle geleceğim, bekle…

İnek Şaban… Güdük Necmi… Domdom Ali… Tulum Hayri… Damat Ferit… Kel Mahmut… Hafize Ana… Hayta İsmail… Bacaksız… Paşa Nuri… Külyutmaz… Badi Ekrem ve de diğer tüm müstesna karakterli o klasik dönemden sonra 2000’li yıllarda zamane versiyonu çekilir Hababam’ın ama aynı rüzgâr aynı kiraz dalına iki kere değmez… O klasik dönemin trendi yakalanamaz tabi ki…

Hababam’ın zamane serisi de şöyledir.

⁃ Hababam Sınıfı Merhaba (2003)

⁃ Hababam Sınıfı Askerde (2004)

⁃ Hababam Sınıfı Üç Buçuk (2005)

⁃ Hababam Sınıfı Yeniden (2019)

⁃ Hababam Sınıfı Yaz Oyunları (2020)

Kişisel kanaatim; Hababam Sınıfı’nın “Mehmet Ali Boran” lı “Mehmet Ali Erbil” li “Şafak Sezer” li “Peker Açıkalın” lı “Seda Sayan” lı “Kibariye” li yeni nesil serisi “olmasa da olurdu” yani…

Gelelim sadede…

Klasik dönem Hababam Sınıfı, aslında esaslı bir toplumsal eleştiri ve ağlanacak hâlimize güldüğümüzün resmidir.

Yirmi beş yaşına merdiven dayamış kazık kadar bu heriflerin alayının ailesi varlıklıdır ve parayı bastırıp “Özel Çamlıca Erkek Lisesi” ne adeta yetimhaneye terk edilir gibi terk edilmişlerdir. İlimden, irfandan, edepten, etikten, akıldan bihaber bu tayfa, tırak diye ayağa kalkar “Gençliğe Hitabe” yi ezberden okur ve bu da bize yeter!

Atatürk’ün bilime, eğitime, çalışmaya, muasır medeniyetler seviyesine çıkmak için ortaya koyduğu vizyona fersah fersah uzak bu tembel tenekeler, hitabeyi ezberden okuyunca, tüm kusurlar sıfırlanır. Memlekette hamasetin, tribünlere oynamanın nasıl prim yaptığına dair güzel bir sahnedir.

Hababam Sınıfı’nda kimse kitap okumaz mesela. Sanatla uzaktan yakından ilgisi yoktur hiçbirinin ve sporla ilişkileri Beden Eğitimi Öğretmeni Badi Ekrem kadardır. Badi Ekrem’i kafaya alan Hababam’ın Fenerbahçe maçına kaçmaları, okuldan kaçmalarına rağmen verilen hiçbir cezayla iflah olmamaları… Tüm bunlar esasen bu ülkenin sosyolojik genlerine dair sağlam tespitlerdir.

Şu “Damat Ferit” var ya, Tarık Akan’ın can verdiği; adam lise öğrencisi ama evlenmiş, yetmemiş bir de çocuk yapmış… Kendisi lise pansiyonunda yatılı ve haytalık peşinde, kocası olduğu kadın, hayatın içinde, kucağında bir bebek… Adam resmen asalak ya! Sorumsuz, tembel, güvenilmez, eteğine pis, yüzünün güzelliğinin, boyunun posunun ekmeğini yiyen bir toplum zararlısı…

Hababam’ın örgütlenip de alt sınıflardaki öğrencilerden haraç aldıkları bir sahne vardır, insan “akran zorbalığı” bile diyemiyor, hafif kalıyor… “Çökme” nin “haraç kesmenin” ve hayatı haybeye getirmenin de bu ülkede pek rağbet gördüğü…

Hele o, bilgi yarışması meselesi; çalışkan, bilgili ve hak eden ekibi şiddetle, tehditle sindirip de sıfır bilgi birikimiyle yarışmaya katılmaları, yarışma esnasında telsizle kurdukları düzenekle hile yapmaları ve dahi Kel Mahmut gibi idealist bir ikonu bile yoldan çıkarmaları… Değiştiremezsen değiştirirler…

Ya o sigara muhabbeti… Tekmil Hababam, Kel Mahmut’un her türden ablukasını dağıtıp, icabında ağaç tepesinde, çatı arasında, bodrum kovuğunda, tuvalet kabininde o sigarayı içmeyi başarır ya… Sigara içmek Hababam’ın adeta varlık sebebidir ve aralarına yeni katılan, Kel Mahmut’un bursuyla okula kabul edilen Ahmet’e bile sigara içirirler… Ne demiştik; değiştiremezsen değiştirirler.

Apolitiktir alayı. Ülke ve dünya gündeminden bihaber, toplumsal sorunlara karşı duyarsız ve sıfır aidiyete sahip, şuursuzdur.

Bak aga, klasik dönem Hababam Sınıfı kahramanları günümüzde olsaydı, tekmili “TikTok” gibi sosyal medya mecralarında ya fenomendi ya da zayi olmuştu… Şu “tas kafa” denen saç tıraşından olup, Tarlabaşı gibi semtlerin müptezel müdavimi olurlardı.

Hababam Sınıfı’nı ölümsüz kılan şey; Yeşilçam’ın o romantik havasını çok iyi vermesi, yavaş çaldığında hüzün, hızlı çaldığında coşku veren müziği ve günümüzde, oyuncularının büyük çoğunluğunun yaşamıyor olmasıdır…

Hababam Sınıfı, sıkı bir toplumsal eleştiridir aslında; sen bakma lise yıllarımıza dair hatıralardan bahsederken “bizim sınıf tam bir Hababam’dı” formatındaki sallamalara…Pek çok okullar gezdim

Hiçbirini sevmedim

Şu kocaman dünyada

Böyle sınıf görmedim

Böyle hoca istemem

İstesem de istemem

Şaka yapalım dedik

İşleri bombok ettik

Ah Hababam

Vah Hababam

Hapı yuttu Hababam