38’İNCİ ALAY

“ORDULULARIN GAZİLİKLE ONURLANDIĞI ŞEHADETLE ŞEREFLENDİĞİ, KURTULUŞ HARBİ’NİN GAZİ ALAYI”

Samsun’dan Ankara’ya, Ankara’dan İzmir’e giden kurtuluş yolunda onlarcası şehit, onlarcası gazi olan 38’inci Alay’ı ve gazi alayın Ordulu efradını anlatmadan evvel değinmemiz gereken konulara 1921 yılına bölgesel olarak kısa bir bakışla başlamanın doğru olduğunu düşünmekteyim.

1921 baharında Mili Ordu… Büyük Millet Meclisi Ordusu 1 Mayıs 1921 tarihinde, toplam yirmi piyade, dört süvari tümeniyle (fırka) üç süvari tugayından (liva) oluşmaktaydı.  Bunlar;

Doğu Cephesi Komutanlığı emrinde (Mirliva Musa Kazım Paşa –KARABEKİR- emrinde) : 3’üncü, 9’uncu ve 11’nci Kafkas Fırkaları, 12’inci Piyade Fırkası ve 6’ncı Süvari Livası (tugayı),

Batı Cephesi Kumandanlığı emrinde (Mirliva İsmet Paşa –İNÖNÜ- emrinde) : 1’inci, 7’nci, 23’üncü, 11’inci, 61’inci Piyade ve 3’üncü Süvari Fırkası, Miralay Kazım Fikri –ÖZALP- Bey komutasındaki Mürettep Kolordu bünyesinde: Mürettep fırka ve milis müfrezeleri,

Güney Cephesi Kumandanlığı emrinde (Mirliva Refet Paşa –BELE- emrinde) : 1’inci, 2’nci Süvari Fırkaları ile 5’inci Kafkas, 8’inci, 24’üncü ve 4’üncü Piyade Fırkaları, Miralay Fahrettin –ALTAY- Bey komutasında ki 12’nci Kolordu Kumandanlığı bünyesinde: 57’nci, 41’inci Piyade Fırkaları ile 4’üncü Süvari Livası (tugayı).

El Cezire Kumandanlığı emrinde (Mirliva Nihat Paşa –ANILMIŞ- emrinde) : 2’nci ve 5’inci Piyade Fırkaları, Miralay Selahattin Adil Bey komutasında ki 2’nci Kolordu Kumandanlığı bünyesinde: 9’uncu Piyade Fırkası ile:

Merkez Ordusu emrinde (Mirliva Nurettin Paşa, “Sakallı Nurettin”): 5’inci Kafkas Fırkası (Tüm.), 15’inci Fırka ile yeni kurulan 6’ncı Piyade Fırkası ve 13’üncü Müstakil Süvari Livası (Tug.) (Dty. bilgi için: ERDOĞAN, Doç.Dr. Selim. “Sakarya-Türk Bitti Demeden Bitmez.” Kronik Kitap Yayınları)

15’inci Fırka… Batum’dan Samsun’a hazin bir intikal: Harb-i Umumi’de son olarak Kafkas Cephesinde, Kafkas İslam Ordusu yapılanmasında görev alan fırka mütarekenin ardından Britanya Krallığı’nın bir Hint sömürge tümeninin Batum’u işgali ile bin bir güçlükle Batum ve mıntıkasını boşaltmak zorunda bırakılmıştır.

Bu dönemde fırkaya vekaleten: Erkan-ı Harp Kaymakamı (kurmay yarbay) Süleymen İzzet (YEĞİN) Bey komuta etmekteydi. 12 Kasım 1916’dan itibaren; Dobruca, Romanya, Batum, Bakü, Derbent, Petrovsk ve nihayet Batum’a konuşlanan fırkanın Batum’dan ilk olarak 45’inci Alay, Şile vapuru ile Samsun’a taşınmıştır (ATBD-43/111). Ardından Şam, Şile ve Giresun vapurlarıyla 38’inci ve 56’ncı Alaylar ile Topçu ve Hücum Taburları Samsun’a nakledilmiştir.

Mustafa Kemal Paşa’yı karşılayan fırka; Mustafa Kemal Paşa 9’uncu Ordu Kıta ’atı Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıktığında 15’inci Fırka Samsun’da konuşluydu. Karargâhı Sivas’ta bulunan 3’üncü Kolordu’ya bağlı 15’nci Fırka, zabitleriyle neferleriyle, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya geçişinde selamladığı ilk kıta olarak tarihe geçmiş oldu. Mustafa Kemal Paşa Samsun’a ayak bastığı dönem fırka kumandanı Aralık 1918’de bu göreve atanmış olan Kaymakam (yarbay) İsmail Hakkı Bey’dir. İsmail Hakkı Bey bu görevi 3 Ocak 1920 tarihine kadar yürütmüştür.

Samsun’da ki durum ve fırkanın faaliyetleri: Mütarekenin ardından birlikleri; Samsun, Çarşamba, Çakallı, Kadamut, Kavak, Vezirköprü, Bafra, Lâdik ve Diphanlar’da dağınık durumda olan 15’inci Fırka’nın mevcudu olması gerekenden oldukça düşük seviyede idi. Kadrolarını oluşturan erler ve zabitler Harb-i Umumi’nin başından itibaren Balkanlardan Kafkasya’ya savrulmuş yorgun askerlerdi. (45’inci Alay Kavak’ta, 56’ncı Alay Bafra’da ve 38’nci Alay Samsun – Çarşamba sahasında)

Kasım 1918’den itibaren başta İngilizler olmak üzere dolaylı olarak da ABD Yakın Doğu Donanması’nın da desteğini alan Rumlar: Bafra, Terme, Çarşamba, Ünye ve Fatsa’nın yanı sıra Kavak, Çakallı bölgelerinde cinayet ve katliamlara başlamışlardı. Vali ve mutasarrıfların emrindeki jandarma ve polis kuvvetlerinin yetersizliği nedeniyle nizami kıtalar da eşkıya ile mücadeleye sevk edilmişti. Amasya ve Merzifon bölgesinde 5’inci Kafkas Fırkası eşkıya ile mücadele ederken yukarıda saydığım şehir ve kasabalarda 15’inci Fırka birlikleri de amansız bir mücadele sergilemekteydi. Çoğu zaman bu mücadeleye bahriye zabit ve neferlerinden oluşturulan kıtalar da iştirak etmiştir. Lokal ve bölgesel isyanlar, Pontus hükümeti kurma hayalperestleri ile mücadele kapsamında 9 Aralık 1920’de yeni kurulan Merkez Ordusu Kumandanlığı emrine verilen fırkanın er ve zabit mevcudu Ankara Hükümeti tarafından alınan idari ve askeri tedbirlerle bu tarihten itibaren artırılmaya başlanıldı.

İngiliz esir kampından serbest bırakılmasının ardından İtalyan bandıralı “Nikomedya” adlı küçük bir vapurla İstanbul’dan Sinop’a oradan da Samsun’a gelerek Milli Ordu’ya katılan, Piyade İhtiyat Zabiti (piyade yedek subay) Şevket Efendi (SOĞUCALI) o döneme ait anılarını yazdığı günlüğünde Samsun’daki durumu şöyle anlatıyor:

(İstanbul Askeri Matbaası basını 141 Sayılı Askeri Mecmua lahikası)

“…1920 senesi Kasım’ında Samsun’da yeniden kuvvet bulan 15.Tümenin 38.Alayının (Şuvats Loze) tüfekleriyle donanmış 4’üncü Makineli Tüfek Bölüğü’nün 1’inci Takımı’na takım kumandanı olarak atandım. Anadolu’muzun ve Karadeniz’imizin incisi olan bu sevimli şehirde (Samsun) evvelce izimle havasını soluyan, suyunu içip ekmeğini yiyen, Rus Dostlarımızın ihanet ve kötülüklerine tanık oluyorduk. Tümeniz bir taraftan kuvvetlenirken, bir taraftan da bu hain ve şımarık adamların Pontus hükümeti kurmak amacı ve düşlerine engel oluyorduk…”

-38’inci Alay 4’üncü Mak Tf. Bl. 1’inci Mak.Tf. Tk. K. Piyade İht. Zabiti Şevket Efendi’nin anılarından farklı tarihlere ait notları yazı içeriğinde zaman zaman sizlerle paylaşacağım.

Orduluların 15’inci Fırkaya katılımı: 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesinin ilgili maddesi gereğince Osmanlı kara ve deniz gücünde silahaltında bulunanlar terhis işlemine tabi tutulmuştu. Bu uygulama tüm kara birliklerinde olduğu gibi 15’inci Fırkayı da kapsamıştı elbette. BMM Hükümetini seferberlik uygulaması: Mirliva Mustafa Kemal Paşa’nın (ATATÜRK) 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a çıktığı tarih itibarıyla 3’ncü Kolordu (iki fırkalı: 5’inci ve 15’inci ) ve 15’inci Kolordu ( dört fırkalı) Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde henüz terhis işlemi kısmen uygulamış birlik bütünlüğünü koruyan kritik öneme haiz kuvvetlerimizdi. Karadeniz’de Rumlar tarafından Pontus hükümeti kurma hedefli cinayet ve katliamlar yaşanırken doğu sınırımızda; Ermenilerle olan mesele henüz çözülememiş, diğer taraftan da Gürcülerle problemler yaşanmaktadır. Ankara Hükümeti’nin bölgeyle ilgili kaygısı “Karadeniz’den yapılması muhtemel çıkarma harekâtıyla cesaretlenecek olan Rum eşkıyanın silahlı eylemleri ve Gürcistan-Ermenistan-Azerbaycan hattının kontrol altında tutmak maksadıyla İngilizlerin Karadeniz’de çıkartma harekâtı icra etmeleriydi”

Ankara Hükümeti İngiliz, Gürcü ve Ermeni güçlerinin, kuvvetlerimizin savunma hatlarına gerek denizden gerekse karadan yapacakları muhtemel saldırı durumuna karşın 15’inci Kolordu Kumandanlığından alternatif harekât, lojistik ve seferberlik planlarının hazırlanmasını emretmiştir. 26 Nisan 1920 ve 4 Haziran 1920 tarihinde 15’inci Kolordu Kumandanı Mirliva Musa Kazım Paşa (KARABEKİR) Ankara Hükümetine iki plan sunmuştur. Bu planların “Seferberlik Hususu” bölümünde (Kolordu Ahz-ı Asker Heyeti Başkanlığı-Kolordu Asker Alma Daire Başkanlığı) BMM Hükümeti tarafından harekât planının onaylanması ile birlikte kimlerin silahaltına alınacağı şu şekilde etüt edilmişti: (a) 1898 ve 1900 doğumlular muharip birliklere, (b) 1891 ve 1893 doğumlular geri hizmet birliklerine, (c) 1901 doğumlular derhal depo (eğitim) birliklerine sevk edilecekti. Diğer taraftan, emsalleri silahaltına alınanlardan firari ve bakaya durumunda olanlarında birliklere derhal sevki yapılacaktı.

------

15’inci Kolordu Kumandanlığının harp ve taarruz planlarının BMM Reisi Mustafa Kemal Paşa  tarafından BMM’ne sunulması ve plan üzerinde detaylı görüşmelerin yapılmasının hemen ardından; İcra Vekilleri Heyeti’nin 8 Haziran 1336 (1920) tarihli içtimaında seferberlik hususu ile alakalı 24 Nu.lı Kararname, BMM Reisi Mustafa Kemal Paşa tarafından onaylanmıştır.

Kararnameye göre: “…21 Temmuz 1330 (3 Ağustos 1914) tarihinde ilan edilen Genel Seferberliğe hitam bulmuş (sona ermiş) nazariyle (gözüyle) bakılamayacağına…” heyetçe karar verilmiştir. (Not: 24 numaralı Kararname, 31 Ekim 1923 tarihinde “Seferberliğin İlgasına Dair 365 Nu. lı Kanunun” kabulüne kadar amir uygulama olarak uygulanmıştır.)

24 Nu. lı kararname ile mütarekenin ilgili maddesinin fiilen uygulandığı kıtalardan terhis edilenler, yeniden silahaltına alınacaktı. BMM Ankara Hükümeti kontrol sahası dâhilinde mezkûr kararnamenin uygulamaya geçirilmesiyle Ordulularda en yakın nizami birliklerde silahaltına alındılar (15’inci Fırka: Samsun, 5’inci Fırka: Amasya ve 3’üncü Fırka: Trabzon). 

Diğer taraftan; Kuvayı Milliye teşkillerinin kaldırılması ile gönüllü-milis olarak cepheye gitme eğilimindeki çok sayıda Ordulu, Amasya’daki 5’inci Kafkas Fırkası’na ve oradan da –çoğunluğu- 15’inci Fırka ’ya sevk edilmişlerdir. (Bkz:“Ankara’a Rağmen Ordu’da Milis Taburu Kurma Teşebbüsü” Ordu Hayat Gazetesi, 7-8-9-10.03.2022, Sayı: 4784-4785-4786-4787.)

15’inci Fırka Ankara yolunda; 6-11 Ocak 1921 Birinci İnönü, 23 Mart – 4 Nisan 1921 İkinci İnönü Muharebelerinin ardından hükümet, Batı cephesinin dolayısıyla Batı Cephesi Kumandanlığının personel ve esliha yönünden takviye edilmesini kararlaştırmıştır. Bu gerekçeyle 1 Nisan 1921 ila 15 Haziran 1921 arasında Merkez Ordusu Kumandanlığı aracılığı ile Batı Cephesine 2.454 zabit ve 55.537 er gönderilmiştir. Bu mevcuda ilaveten Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti’nce (Gnkur.) Merkez Ordusu yapılanmasında bulunan 15’inci Fırkanın da Batı Cephesi’ne intikal ederek bu kumandanlığın emrine girmesi de emredildi (ATASE, TİH, Batı Cephesi, cilt:2, ks: 4 s.57). Batı Cephesi emrine verilen fırkada, emrin alınması ile ummalı bir hazırlık başlamıştır. Fırkanın üç alayından (38:45:56)  harbe hazırlık seviyesi en yüksek olanı ise 38’inci Piyade Alayı idi…

Kaymakam Demir Ali (SOMDEMİR) Bey emrinde Samsun’dan ayrılış; Merkez Ordusu 6 Mart 1921’de başlattığı harekâtın sonunda 58 gün süren Koçgiri isyanını 22 Nisan’da bastırmıştır. Kışlalarına dönen fırka birlikleri çok geçmeden Samsun, Bafra, Vezirköprü, Havza arasındaki bölgede, özellikle Nebyan dağı ve Bünyan mıntıkasında Rum ve Ermenileri silâhtan tecrit ve bölgeyi asilerden temizlemek için planlanan harekâta 25 Nisan sabahından itibaren başlanmıştır. (ATASE, TİH, Batı Cephesi, cilt:2, ks: 4 s.110.)

Bölgede bu ve diğer ayaklanmaların bastırılması ile uğraşılırken, diğer taraftan Batı Cephesinin takviyesi için bu cepheye kuvvet gönderilmesine de devam ediliyordu. Bu cümleden olarak, Merkez Ordusu kuruluşunda bulunan 5’inci Kafkas Tümeni, İkinci İnönü Muharebesi sırasında Batı Cephesi emir ve kuruluşuna gönderilmiş, 15’inci (Tümen) Fırka birliklerinin de Samsun bölgesinden Batı’ya yollanmasına da başlanılacaktır. Bu fırkanın, durum elverdikçe deniz yoluyla Akçakoca’ya gönderilmesi planlanırken Koçgiri isyan bölgesinden dönmüş olan Giresun Alayının Batı Cephesine taşınmasına da başlanmıştır (ATASE, TİH, Batı Cephesi, cilt:2, ks: 4 s.110.)

Genelkurmay Başkanlığının 30 Nisan’da verdiği bir emirde, “deniz ve karadan kısım kısım Ankara, Sarıköy kesimine getirilmekte olan 15’inci Tümenin, Genelkurmayın ihtiyatını teşkil etmek üzere geçici olarak Batı Cephesi Komutanlığı emrine verildiği; 47’inci Giresun Alayı 3’üncü Taburunun geçici olarak bu tümen emrinde kalacağı; Tümenin tahkimat işlerinde faydalanılmak üzere Eydemir, İncesu, Kırka kesimine alınması” bildirilmişti. Tümenin denizyoluyla gelen ilk kademesi. Fırka (Tümen) Karargâhı, 56’ıncı Piyade Alayı, iki dağ ve bir obüs bataryası idi. 45’inci Alayla 56’ıncı Alayın hayvanları ise karayoluyla Ankara’ya geliyordu. Bu birlikler ise; 7 Mayısta Ankara’ya varabileceklerdi. Bu hareketliliğe ve faaliyet takvimine uygun olarak Tümenin (Fırkanın) Samsun ve civarındaki 38’inci Alayının da Batı Cephesi’ne hareketi için emir verilmiştir. (cilt:2, ks: 4 s.110.)

15’inci Fırkaya, Batı Cephesi’ne intikal emri verildiği anda 38’inci Alay Bünyan mıntıkasında (Samsun iline bağlı Bünyan Dağı nerede haritada konumu 41° 20′ 48″ Kuzey 35° 57′ 18″ Doğu) Rumların silahtan arındırılması ve Rum eşkıyanın bertaraf edilmesi kapsamında harekât icra etmekteydi. Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti (Gnkur.) Fırkanın en donanımlı ve dinamik yapıya sahip 38’inci Alayı’nın derhal Ankara’ya karayoluyla yürüyüşe geçmesini emretmiştir. Merkez Ordusu Kumandanlığı 38’inci Alayı başlattığı harekâtın bitmesine onbeş gün kadar süre olması üzerine Bünyan’a Giresun Alayı’ndan bir tabur sevk ederek 38’in ivedi Ankara’ya intikalini emretmiştir. (cilt:2, ks: 4 s.128.)

“…Çok sevdiğimiz Samsun’un vatanperver ve kahraman ahalisi Ellet köyünün kışla meydanına kadınlı erkekli birikmişler; sevgili kardeşlerini ve öz evlâtlarını uğurlamaya gelmişlerdi. Alayımız saf nizamında halkın karşısında dimdik duruyor, alay komutanımız Kaymakam Demir Ali Bey İzmir’i almadan dönmeyeceğimize dair alay sancağı altında ettiği yemini; mert ve cesur Türk aslanları yekpare bir çelik gibi hep bir ağızdan tekrarlıyor. Taburlar sıra numarasıyla ve borazanlarıyla yürüyüşe geçiyor. Yürüyüş nizamı emirleri bütün bölüklerde tekrarlanırken neşe ve sevinç içinde coşkun bir alkışın gürültüleri arasında çok sevdiğimiz ve onunla da bizi pek sevdiği Samsun ve Samsunluları terk ediyoruz. Boru sesleri Samsun’a son selâmını yolluyor, alay canlı yürüyüşlerle Samsun’u Ankara’ya bağlayan ve bembeyaz bir şeridi andıran şosenin üzerinde kıvrıla kıvrıla emel ve arzusunun gerçekleşmesi için hedefine gidiyor.” İhtiyat Zabiti Şevket, 15 Mayıs 1921 Pazartesi.

Fırka Kumandanı Erkan-ı Harp Miralayı Şükrü Naili Bey (Korg. GÖKBERK) ve Fırka Erkan-ı harp reisi Erkan-ı Harp Binbaşı İhsan Bey komutasındaki 15’inci Fırka yürüyüşüne aksaksız olarak devam etmiş, fırka birlikleri Ankara’dan sonra demiryoluyla Eskişehir’e taşınmıştır. Fırkanın son kademesi ise 31 Mayıs’ta Ankara’ya gelmiş ve böylece fırka bütünü ile 3 Haziran 1921’de Sabuncupınar’da toplanmış bulunuyordu (cilt:2, ks: 4 s.110.). Karargâhını Sabuncupınar’a kuran fırkanın birlikleri 1 Temmuz 1921 itibarıyla Yenice çiftliği, Uluköy, Incek, Hoyran bölgesine yerleşmiş durumda olacaktır (cilt:2, ks: 4 s.116-168, Kroki-17.

İHTİYAT ZABİTİ ŞEVKET EFENDİ’NİN NOT DEFTERİNDEN: Kaymakam Demir Ali Bey’in emrindeki 38’inci Alay’ın Samsun’dan Ankara’ya ve nihayet Sabuncupınar’a intikal süreci:

15 Mayıs 1921…

“…Çok sevdiğimiz Samsun’un vatanperver ve kahraman ahalisi Ellet köyünün kışla meydanına kadınlı erkekli birikmişler; sevgili kardeşlerini ve öz evlâtlarını uğurlamaya gelmişlerdi. Alayımız saf nizamında halkın karşısında dimdik duruyor, alay komutanımız Kaymakam Demir Ali Bey İzmir’i almadan dönmeyeceğimize dair alay sancağı altında ettiği yemini mert ve cesur Türk aslanları yekpare bir çelik gibi hep bir ağızdan tekrarlıyor. Taburlar sıra numarasıyla ve borazanlarıyla yürüyüşe geçiyor. Yürüyüş nizamı emirleri bütün bölüklerde tekrarlanırken neşe ve sevinç içinde coşkun bir alkışın gürültüleri arasında çok sevdiğimiz ve onunla da bizi pek sevdiği Samsun ve Samsunluları terk ediyoruz. Boru sesleri Samsun’a son selâmını yolluyor, alay canlı yürüyüşlerle Samsun’u Ankara’ya bağlayan ve bembeyaz bir şeridi andıran şosenin üzerinde kıvrıla kıvrıla emel ve arzusunun gerçekleşmesi için hedefine gidiyor.” İhtiyat Zabiti Şevket

16 Mayıs 1921…

“…Alayımız geceyi konak yeri olan Çakallı ’da geçiriyor… Bugün kol başında 2’nci Tabur bir en arkadayız (4’üncü Mak.Tf.Bl. nü kastediyor) … bir saat sonra Kavaklıların candan gösteri ve esenlik dilekleri arasında kardeşiniz 45’inci Alay’la birlikte nahiye merkezini geçiyoruz…”

17 Mayıs 1921…

“… Üçhanlar’dayız… Bir süre sonra Havza’dayız… bir halk kütlesi kollarını açmışlar… 38’inci Alayı bağırlarına başmak istiyorlar…”

18 Mayıs 1921…

“… Askerimizin maneviyatına ve özellikle zabitler (subaylar) ile aralarındaki güçlü güven ve bağa hayranız. Başımızda bulanan Demir Ali Bey (Kaymakam-yarbay) gibi yıların verdiği birikimlerin sonuçlarını bilincinde toplamış deneyimde mert ve cesur bir kumandan olduktan sonra… Merzifon’dayız… açık ordugahımızı tesis ediyoruz…(gecelemek için)”

19 Mayıs 1921…

“ Dört günlük yürüyüşten sonra erat ve hayvanatı dinlendirmek için bir gün burada kalacağız (Merzifon’da) …işgali görmüş Merzifon’lular, öz kıtalarının hasretini çeken Merzifon’lular, kahve ve kıraathanelerde subaylara ikramda bulunuyorlar ve grup grup Merzifon’u gezdiriyorlar. Geceyi temiz Merzifon’lularla geçirdik…”

20 Mayıs 1921…

“…Çorum’un 25 kilometre doğusunda güzel bir yerde tekrar ordugâh kuruyoruz…”

21 Mayıs 1921…

“Sabah erkenden hareket hazırlığı başladı. İhtiyar kadınların duaları, gözyaşları arasında alayımız (38) bütün bölükleriyle şarkı söyleyerek, taburların borazanları boru çalarak Çorum’u bir baştan bir başa katedip Çorum kışlasına geldik… Geceyi Çorumlularla söyleşerek geçirdik… Ağır başlı kumandanımız Kaymakam Demir Ali Bey meşhur doru kısrağının üzerinde silah başına borusu vurduruyor… Alay metin adımlarla Çorum’u terk ediyor… Etrafımızı çeviren halk bizimle birlikte yürüyor, bir kısım matlı siviller Çorum’un bir kaç saat uzağına kadar bizi uğurluyorlar.”

22 Mayıs 1921…

“…Geceyi Sungurlu’nun temiz havasını çalışkan insanların arasında geçiriyoruz.”

24 Mayıs 1921…        

“Alayımız tam bir dinlenme gününde, zabir ve eratta bir faaliyet görülüor hayvanların nalları, semerler gözden geçiriliyor… Hamdolsun tek hastamız bile yok… Erat zinde ve demir gibi… eratımız şimdi düşmanla pençeleşmeye hazır bir halde…”

25 Mayıs 1921…

“Anadolu’’nun ortasında bulunan bu küçük (Sungurlu) kasabamızdan -Yaşa bin yaşa Allah yolunuzu açık etsin- çığlıkları arasında ayrılıyoruz…”

26 Mayıs 1921…

“Geceyi Elmabeyli’de geçiriyoruz. Hava çok güzel; berrak ve güneş altında yürüyüşe başladık, hedefimizin (cephe) günden güne kısalması dolayısıyla alayda (38) var olan sevinç gitgide artmakta… Karabekir’e varıyoruz. Alay yine açık ordugâhta geceyi geçiriyor.”

27 Mayıs 1921…

“Nöbetçi borazanın hazırolu bizi yerimizden fırlattı. 15 dakika bölük, tabur yürüyüşe hazır, 12 gündür Anadolu’nun bahar kokularını ciğerlerimize sindire sindire dağlar, bayırlar, ovalar atlayarak hedefimize doğru koşuyoruz. Geceyi Oba’da geçirdik.”

28 Mayıs 1921…

“Bugün trene kavuşacağız… Askerde bugün daha bir canlılık mevcut. Giyecekten (kılık kıyafet çamaşır yokluğunu ifade etmekte) biraz zayıf olan alayımız (38) bu noksanı Ankara’da tamamlama güvencesiyle özellikle bölük zabitleri daha neşeli ve daha şevkli bu temiz duygularla bu ordugâhı da (Oba) terk ederek zahmetsiz bir yürüyüşten sonra Yahşihan’a varıyoruz.”

29 Mayıs 1921…

Ankara ile Yahşihan arasındaki dekovil hattı geceli gündüzlü durmadan çalışıyor, burada (Yahşihan tren istasyonu) sıra bekleyeceğiz. Bu fırsattan istifade ederek alay tekrar gözden geçiriliyor… her piyade kendi donatısı ile meşgul oluyor… temizlikler yapıldıktan sonra her bölük pırıl pırıl hale geliyor… Bu arada gelen bir emirle taburların birer birer nakledileceği bildirildi. Öncelikle bizim bölük (4’üncü Mak.Tf.Bl.) bindirilecek, daha sonra alay kh. ile bizim tabur…”

30 Mayıs 2021…

“…8 saat süren zevkli bir yolculuğun ardından Ankara’ya ulaşıyoruz. Ankara Kumandanlığının hazırladığı konaklara yerleştik.”

31 Mayıs 2021…

(Ankara) “ bizim taburla diğre taburları bekliyoruz”

1 Haziran 2021…

“… Alay karargâhı geldi.” Ankara.

2 Haziran 2021…

“2’nci Tabur yarın gelecek… külotlu (pantolon) ve siyah kalpaklı milletvekilleriyle söyleşiyoruz, alayımızım ruh hali hakkında bilgi veriyoruz…” Ankara.

3 Haziran 2021…

“…2’inci Taburumuz geldi, 3’üncü Tabur’un yarın gelmesi bekleniyor…”Ankara.

4 Haziran 2021…

“3’üncü Tabur geldi… Yalnız burada erat ve zabiti etkileyen bir taşınma olayı meydana geldi… çok kıymetli alay kumandanımız –Kaymakam- Demir Ali Bey burada Merkez Kumandanı (Ankara Merkez Kumandanı) olarak kaldı… Nasıl üzülmeyelim. Alayın hasta bir erine bir baba şefkat ve himayesi gösteren ve onların bütün dertlerine derman olan, zabitlerin her türlü ihtiyaçlarını gideren emektar koruyucudan ayrılıyorduk. Bu elme ve ıstırapla alay terene bindi (Ankara’dan ayrılış)… Demir Ali Bey “ Tekrar alayıma geleceğim, bir yanlışlık oldu” diyor…”

4 Haziran 2021…

“…Akşam saat:20.00’de alay kumandanımızın hazin uğurlama ve zabit, eratın muhabbet ve saygı dolu veda selâmı arasında trenimiz Eskişehir’e hareket etti…”

5 Haziran 2021…

“Sabah erkenden Eskişehir’e vardık… bir iki saat eğleşmeden sonra tekrar Sabuncupınar’a hareket ettik…”

----------

İhtiyat Zabiti Şevket Efendi, 5-11 Haziran arasında gün ve gün günlük yazmadığı görülmektedir. Artık cephe şartları altına girilmiş, öncelikler değişmiştir. Şevket Efendi’nin 11 Hazirana kadar kaydettiklerinden: 15’inci Fırka 45’inci Alay’ın Kavak mıntıkasında, 56’ncı Alay’ın ise Bafra mıntıkasında bulunduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan 56’ncı Alay’ın, 2’nci İnönü Muharebesi’ne iştirak etmek amacıyla deniz yoluyla Samsun’dan ayrıldığı ve Akçaşehir üzerinden Eskişehir bölgesine geldiğini Şevket Efendi tarafından not edilmiştir.  45’inci Alayın, 38’inci Alay henüz Samsun’da iken cepheye hareket ettiği ve (45’inci Alay) cepheye intikalini tamamlamasının ardından Sabuncupınar tren istasyonunun güneyindeki köylere yerleştiği, vekâleten yürütülen fırka kumandanlığı (tümen) görevine Miralay (albay) Şükrü Naili (GÖKBERK) Bey’in atanmış olduğunu da öğrenmekteyiz.

Şevket Efendi’nin 4-11 Haziran 2021 tarih aralıklı karma notlarından: 38’inci Alay Karargâhı ve 1’inci Taburun Seydiköy’de bulunan boşaltılmış konaklara yerleştiği,    15’inci Fırkanın 6 Haziran 1921-11 Temmuz 1921 döneminde Batı Cephesi’nin ihtiyatı-yedeği olarak Sabuncupınar’da kaldığı süre içerisinde Kaymakam Demir Ali Bey’den boşalan alay kumandanlığı görevine ise Kaymakam Reşit Bey’in atanmış olduğunu da anlaşılmaktadır.

-İhtiyat Zabiti Şevket Efendinin not defterinden (devam)…

(8-21 TEMMUZ tarihleri Kütahya – Nasulçah, Eskişehir Muharebeleri dönemini içine alan günlerdir)

11 Temmuz 1921…

“ civar köylerde bulunan iki taburumuzun katılımıyla saat 9’da Seydiköy’ü terk ederek Kızılcaören’e vardık.”

12 Temmuz 1921…

“ Buradan (Kızılcaören’den) tekrar hareketle ve bütün gece yürüyerek Duaköy’e ulaştık.”

13 Temmuz 1921…

“… Kepez köyünün kuzeyindeki sırtlarda tahkimatla meşgul oluyoruz. 45’inci Alay’ımız sağda, bizde (38) solda çalışıyoruz… siperleri bir er ayakta atış atış yapabilecek kadar düzenli yaptık, hiç boş durmuyoruz.”

14 Temmuz 1921…

“Tahkimat hayli ilerledi, düşmanın yanlarını ateş altına alabilecek birçok mevziler yapıyoruz.”

15 Temmuz 1921…

“Düşman yürüyüş kolları Tavşanlı’ya girmiştir… Çok yakıcı bir güneş altındayız, siperlerimiz sıcaktan barınılmaz bir halde her şeyden alev çıkıyor. Bizim tümen cephe yönüne yürüyüş yapan düşman kuvvetlerini iki tümen tahmin ediyoruz. Düşman öncüleri uzaktan görünüyor ve tam cephemize doğru yürüyorlar. Süvarilerimiz teması koruyarak asıl hatta doğru çekiliyorlar, bu sırada arkamızda mevziide bulunan iki ağır topumuz düşmanın tümü üzerine ilk selam mermilerini gönderdi! Düşman yayılmaya başladı, topçumuz uzak mesafeden durmadan ateş ediyor. Topçumuzun bu etkili ateşi neticesinde düşman sürekli geniş aralıklarla yayılıyor ve ilerliyor. Bu sefer düşmanın ilerlemiş olan aksamı üzerinde patlayan ve birbirini takip eden şarapnellerimiz bunları şaşırttı. Sağa sola kaçışmaya başladılar. Mevziilerimizden bu harekâtı pek güzel görebiliyoruz. Arazinin dalgalı olmasından ve ölü açılardan istifade ederek bizim tabur cephesine doğru ilerleyen bine yakın piyadesini ani makineli tüfek ateşiyle durdurduk ve kovduk, Zabitlerimizin gayret ve tehditleriyle tekrar tek tek ilerleyen düşman erlerine şimdi piyadelerimiz ateş ediyor… Fakat düşman ilerliyor… Sessizlik düşman mevzii değiştirmişti… Akşamı bu suretle rahat bulmuştuk…”

38’İNCİ ALAY KUMANDANI ŞEHİT DÜŞÜYOR

İht. Zabiti Şevket Efendi’nin not defterinden, 16 Temmuz 1921; “…Gece sessizlikle geçti. Yalnız düşmanla bizim aramızda kalan Kepez ismindeki köyde gece karanlığından istifade eden birkaç Yunan askeri bu köy ahalisini sızlandırdı ve bağırttı. Bu çirkin olayı siperdeki askerlerimiz duydular. Kuşkusuz çok üzüldük. Sabah saat:06.30’dan önce düşmanın iki alaydan oluşan bir kuvveti alayımız cephesine ve özellikle çok fena bir yere yerleştirilen 3’üncü Taburumuz cephesine taarruza başladı. Fırtına şimdi başlamıştı. Düşman en ziyade solumuzda bulunan ve 3’üncü Taburumuzun işgal ettiği bir gediği zorluyor. Fakat boşuna… 3’üncü Taburumuz bir aslan gibi bu hücumları göğüsleyip atıyor, bu esnada bizim cephemizde de işgal çarpışması oluyordu. Düşman aklınca bizi 3’üncü Tabura yardım etmekten alıkoyuyordu… Hâlbuki ağır tüfeklerimiz 3’üncüTabur cephesine düşman yan ateşiyle harap ediyordu. Burada çarpışma şiddetle devam ederken sağ gerimizdeki mevzilerde bulunan 45’inci Alay bu taarruzu başarıyla tekrarladı… Düşman bizim alayla 45’inci Alay arasındaki vadiden ilerlemeye kalkıştı. Bizim bölük kumandanımız (mak.tf.bl.k) Rasim Bey bir ihtiyat bölüğü ve bir takım ile vadiyi kapattı. Ardından düşman bu girişimden vazgeçtiği için benim takımımı bizim taburun sol gerisinde ve 3’üncü Taburun sağ gerisindeki ayrı mevzilere koydu. Buradan düşmanı çok güzel görüyor ve rahat rahat çalışıyordum… Düşmanı fazla zarar uğratmamız dolayısıyla düşman topçusu bize bu mevziileri değiştirtti, tekrar önceden işgal ettiğimiz siperlerden ateşe başladık. İkindiye kadar düşman tekrarladığı taarruzlarından bir netice alamadığını görünce nihayet sustu. Akşam olmak üzere idi. Düşman açıkta ve çok yakın mesafede mevzii aldırdığı topçusuyla 3’üncü taburun mevziilerini tekrar bombardıman etmeye başladı. Bu cidden müthiş bir bombardımandı. Yarım saat hiç durmadan 3’üncü Taburumuzun sol yanında beliren bu ateş ve düşmanın üstün kuvvelerle hücumu 3’üncü Taburumuza akşam karanlığında mevziilerini boşalttırdı. Düşman üstün kuvvetlerle hücum ettiği için her atılan kurşunumuzun bu yoğun düşman askerlerini ağır zarara uğratıyordu. Kahraman piyadelerimiz aldıkları bu netice dolayısıyla adım adım gerileyerek ve düşmanı çok yakından telef ederek bu mevzileri düşman çok pahalıya mal etmiştir.

Bu çekilme sırasında alay kumandanımız (38’inci Alay K.) (Kaymakam) Reşit Bey’in ne olduğunu anlayamadık, esir mi yoksa şehit mi idi? Öğrenemedik. Bir hayli kaybımıza karşılık düşman üç dört misli bizden fazla kayıp verdi. Alayımızın bu çarpışmada üstün yararlılığı ve fedakârlığı görüldü. Bu çarpışmada bizim taburdan Mülazım Halim Bey yaralandı. 3’üncü Tabur’dan bir piyade ve bir makineli teğmen tam isabetle şehit düştüler, bir piyade yüzbaşısı yaralı ve makineli tüfek bölük kumandanı ağır yaralı idi... kahraman 3’üncü Taburumuzun dört makineli tüfeğinden ikisi düşman topçusuyla tahrip ve diğer ikisi de eratının yaralanması dolayısıyla kurtarılamayarak düşman eline geçti…”

-38’inci Alay’ın ihtiyat zabitlerinden Şevket Efendi 16 Temmuz 1921 tarihli ve “Kütahya-Nasuhçal ve Eskişehir Muharebesi döneminde yazdığı notunda: “Bu çekilme sırasında alay kumandanımız (38’inci Alay K.) (Kaymakam) Reşit Bey’in ne olduğunu anlayamadık, esir mi yoksa şehit mi idi? Öğrenemedik” sözleriyle yazdığı notunun devamında alay kumandanının akıbeti hakkında başkaca bir şey yazmamıştır. Ancak: Tankçı Kurmay Albay İsmet GÖRGÜLÜ’ye göre Alay Kumandanı Kaymakam Reşit Bey, harbin bu evresinde şehir düşmüştür. (Bkz: GÖRGÜLÜ, TTK,1993, s.271-275)

38’İNCİ ALAY’IN DÂHİL OLDUĞU MUHAREBELER VE KOMUTA KADEMESİ:

A-Batı Cephesi Kumandanlığı (doğrudan cephe kumandanına bağlı) emrinde: 4’üncü Grup Kumandanlığı teşkilatlanmasında: 8-21 Temmuz 1921 KÜTAHYA-Nasuhçal ve ESKİŞEHİR MUHAREBELERİ.

Batı Cephesi Kumandanı: Mirliva İsmet Paşa (İNÖNÜ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp Reisi: Kaymakam Naci Bey (Korg. TINAZ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp II. Reisi: Kaymakam Hüseyin Hüsnü Bey (Korg. KILKIŞ).

15’inci Fırka Kumandanı: Miralay Şükrü Naili Bey ( Korg. GÖKBERK).

15’inci Fırka Erkan-ı Harp Reisi: Yüzbaşı Tahir Bey.

38’inci Piyade Alay Kumandanı: Kaymakam Reşit Bey (16.7.1921’de şehit oldu).

B-Batı Cephesi 4’üncü Grup Kumandanlığı emrinde: 23 Ağustos-13 Eylül 1921 SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ.

Batı Cephesi Kumandanı: Mirliva İsmet Paşa (İNÖNÜ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp Reisi: Miralay Asım Bey (Org. GÜNDÜZ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp II. Reisi: Kaymakam Hüseyin Hüsnü Bey (Korg. KILKIŞ).

4’üncü Grup Kumandanı: Miralay Kemalettin Sami Bey (Korg. GÖKÇE).

4’üncü Grup Erkan-ı Harp Reisi: Binbaşı Neşet Bey.

15’inci Fırka Kumandanı: Miralay Şükrü Naili Bey ( Korg. GÖKBERK).

15’inci Fırka Erkan-ı Harp Reisi: Binbaşı Tahir Bey. (25.9.1921’deTozoğluköyü Perişen Tepe’de şehit oldu).

38’inci Piyade Alay Kumandanı: Kaymakam Reşit Bey’in 16.7.1921’de şehit olmasının ardında alaya bir müddet alayın eski kumandanı Kaymakam Demir Ali Bey (Alb. SOMDEMİR) kumanda etmiştir. Ardından Binbaşı İlyas Zeki Bey (Tümg. AYDEMİR) alay kumandanı olarak atanmış, ancak 26 Ağustos günü yaralanınca yerine kısa süre Kaymakam Demir Ali Bey görevlendirilmiştir. (Sakarya Meydan Muharebesinin tüm kadrosu ve birlikleri için bkz: “Sakarya Meydan Muharebesi’nin Kadrosu” , Selçuk ŞEN, Ordu Hayat Gazetesi, 28-29-30.07.2021, Sayı: 4594,4595,4596.)

C-Batı Cephesi 1’inci Kolordu Kumandanlığı emrinde: Sakarya Zaferinden sonra yapılan TAKİP HAREKÂTI (17 Eylül-10 Ekim 1921). (Bu safhada fırka kumandanı değişmiştir.)

Batı Cephesi Kumandanı: Mirliva İsmet Paşa (İNÖNÜ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp Reisi: Miralay Asım Bey (Org. GÜNDÜZ).

Batı Cephesi K.lığı Erkan-ı Harp II. Reisi: Kaymakam Hüseyin Hüsnü Bey (Korg. KILKIŞ).

1’inci Kolordu Kumandanı: Miralay İzzettin Bey (Org. ÇALIŞLAR).

1’inci Kolordu Erkan-ı Harp Reisi: Binbaşı Muharrem Mazlum Bey (Org. İSKORA).

15’inci Fırka Kumandanı: Kaymakam Naci Bey ( Korg. TINAZ).

15’inci Fırka Erkan-ı Harp Reisi: Binbaşı İshak Avni Bey (Org. AKDAĞ).

38’inci Piyade Alay Kumandanı: Binbaşı İlyas Zeki Bey (Tümg. AYDEMİR).

D-Batı Cephesi Kumandanlığı emrinde 1’inci Ordu Kumandanlığı yapılanması içerisinde 1’inci Kolordu Kumandanlığı bağlısı olarak: 26-30 Ağustos 1922 BÜYÜK TAARRUZ.

Batı Cephesi Kumandanı ve Karargâhı

Cephe Kumandanı: Mirliva İsmet Bey (İNÖNÜ)

Karargâh Zabitleri ve Şube Müdürleri

Erkan-ı Harbiye Reisi: Miralay Asım Bey (Org.GÜNDÜZ)

Erkan-ı Harbiye Yarbaşkanı: Kaymakam Osman Zati Bey (Tümg. KORAL)

Harekât Şube Müdürü: Kaymakam Tevfik Bey (Alb. BIYIKOĞLU)

İstihbarat Şube Müdürü: Binbaşı Tahsin Bey (Yb. ALAGÖZ)

Muamelat-ı Zatiye Şube Müdürü: Binbaşı Seyfettin Bey (Tümg. AKKOÇ)

Menzil ve İkmal Şube Müdürü: Binbaşı Mehmet Nuri Bey (Korg. BERKÖZ)

Cephe Kumandanlığı İstihkâm Kumandanı: Miralay Ahmet Şükrü Bey

25’inci Topçu Alay Kumandanı: Binbaşı Vehpi Bey (Tümg. KOCAGÜNEY)

BMM Muhf. Tabur Kumandanı: Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey (Tümg. TEKÇE)

1’inciOrdu Kumandanı ve Karargâhı

Ordu Kumandanı: Mirliva-Sakallı- Nurettin Bey (Korg. SAKALLI)

Karargâh Zabitleri ve Şube Müdürleri

Ordu Erkan-ı Harbiyye Reisi: Miralay Mehmet Emin Bey (Korg. KORAL)

Ordu Erkan-ı Harbiyye Yarbaşkanı: Kaymakam Sabit Bey (Org. NOYAN)

Harekât Şube Müdürü: Binbaşı Cemal Tahir Bey (Tümg. TANER)

İstihbarat Şube Müdürü: Binbaşı Faruk Bey (MİRGÜN)

Ordu Topçu Müfettişi: Kaymakam Kemal Bey (Korg. DOĞAN)

Ordu İstihkâm Müfettişi: Kaymakam Keramettin Bey (Korg. KOCAMAN)

Ordu Menzil Mıntıka Müfettişi: Kaymakam Abdi Bey (Tümg. PANDIR)

Ordu Menzil Müfettişi: Miralay Şakir Bey (Tuğg. GÜLEŞ)

15’inci Fırka Kumandanlığı kadrosu:

Fırka Kumandanı: Kaymakam Naci Bey (Korg. TINAZ)

Fırka Erkan-ı Harbiyye Reisi: Binbaşı Rasim Bey (Tümg. SENGİR)

Fırka Topçu Alay Kumandanı: Binbaşı Akif Bey (DİKYAR)

56’ncı Piyade Alay Kumandanı: Kaymakam Mehmet Fehmi Bey (Tuğbay TINAZ)

45’inci Piyade Alay Kumandanı: Binbaşı Ali Rıza Bey

*38’inci Piyade Alay Kumandanı: Kaymakam İlyas Zeki Bey (Tümg. AYDEMİR)

Büyük Taarruza dair: Büyük Taarruza (26-30 Ağustos 1922) BMM Ankara Hükümetinin Milli Ordusu’ndan;

5 Süvari Fırkası (Tümeni), 21 Piyade Fırkası (Toplam: 26 Fırka-Tümen), 1 Bağımız Alay ve BMM Muhafız Taburu ile Fırka Kumandanlıklarına bağlı;  52 Piyade Alayı, 1 Ağır Topçu Alayı, 18 Topçu Alayı (1 Alay doğrudan Batı Cephesi Kumandanına bağlı), 17 Süvari Alayı, 2 Süvari Livası (Tugay) ve 17 Piyade Livası taarruza Batı Cephesi Kumandanlığı, 1’inci Ordu Kumandanlığı ve 2’nci Ordu Kumandanlığı yapılanmasında iştirak etmiştir.

Yunan Krallığı ordusunun teşkilatlanması ise, 1, 2 ve 3’üncü Kolordulara bağlı: 4’üncü Tümen, 1’inci Tümen, 12’nci Tümen, 5’inci Tümen, 7’nci Tümen, 13’üncü Tümen, 9’uncu Tümen, 15’inci Tümen, 10’uncu Tümen, 3’üncü Tümen, 11’inci Tümen ve 57,13,7’nci ve 1’nci Alaylar (Toplam 11 Tümen ve 4 Bğz. Alay)’dan oluşmaktadır.

(Büyük Taarruzun tüm kadrosu için bkz:  “99’uncu Yıldönümünde Büyük Taarruzun Muhteşem Kadrosu”, Selçuk ŞEN, Ordu Hayat Gazetesi, 27-28.08.2021 Sayı: 4620-4621)

38’İNCİ ALAY İZMİR YOLUNDA…

İzmir’e giriş… 15’inci Fırka, Batı Cephesi’nde kazanılan büyük ve nihai zaferin ardından İzmir’e giren ilk birliklerimiz (süvarilerden sonra) arasındadır. Ordulu kahramanlarında şahitlik ettiği bu kutlu günü 38’inci Alay Makineli Tüfek Bölüğü İhtiyat Zabiti Şevket Efendi (SOĞUCALİ) şu sözlerle anlatıyor: 

“ Tümenimiz -15’inci Fırka- İzmir’e yerleşmek üzere, bugün Bu zarif ve rahat köyü –Seydiköy- terk ediyor. Şimdi yol boyunca silah çatmış, İzmir’e hareket emrini bekliyoruz… Başta tümen karargâhı ve mızıkası, hücum taburu, 38, 45, 56 ıncı alaylar istihkâm bölüğü ve topçular… 15’inci tümen bu birlikleriyle, yolun sağ tarafını kapatmış, yolcular ancak sol tarafta kalan bir koridordan işleyebiliyorlar ve Muntazaman Türk kıtasını ilk defa böyle toplu halde gören halk o andaki işlerinin takibinden vaz geçerek, hareketimizi beklemişlerdi… Kaç senedir düşman bayrağı, düşman kıtası, düşman mızıkası dinlemek ve görmek halkı bizar etmiş ve bugünleri özlemişlerdi. İş, gücün sırası mıydı? … Tümen komutanı, alay komutanlarıyla beraber güzel atların üstünde tümeni baştan aşağı bir süzdükten sonra mızıkanın çaldığı, İzmir marşıyla yürüyüş başlıyor… Şimdi İzmir’in içindeyiz.. Pencereler, Damlar, Balkonlar, İnsan yığınlarıyla dolmuş, her pencerede Şanlı Bayrağımız dalgalanıyor… İhtiyar, genç, erkek, coşmuş Deniz dalgaları gibi, …Var olun, bin yaşayın arslanlar diye diye yırtınıyorlar… Şimdi Subay ve Erler bütün 38 şu şarkıyı söylüyoruz: “Efeler ocağı yiğitler yeri, Sana layık değil düşman erleri, Yazık olsun bana almazsan geri, İzmirim Aydınım güzel vatanım, Öldüğüme gam yemem… düşmanım, Cuma ovasında silahım kaldı, Biricik Yârimi düşmanlar aldı, Mor yazmalı gelinler dul mu kaldı? , Onbeşinci Tümen hücuma kalkıyor, Tınaz tepesinden düşman kaçıyor, Onbeşinci Tümen şanlar kaçıyor, , İzmirim Aydınım güzel vatanım, Öldüğüme gam yemem… düşmanım”

15’İNCİ FIRKA’NIN 45 VE 56’NCI ALAY’LARI İLE FIRKA’NIN DİĞER BİRLİKLERİNDE, KURTULUŞ HARBİ’NE İŞTİRAK EDEREK İSTİKLAL MADALYASI TEVCİ EDİLEN ORDULULAR

“Allah yolunda yaralanan her bir yaralı muhakkak kıyamet gününde yarası kanayarak gelir. Rengi kan rengi, kokusu ise misk kokusudur.” (Buhârî, Sayd, 31)

1.         İsmail oğlu Mehmet, GÜMÜŞ, 1300, Perşembe.

2.         Halil oğlu Hasan, ÇALIŞ, 1302, Perşembe.

3.         Salih oğlu Hakkı, ÜSTÜN, 1302, Perşembe.

4.         İbrahim oğlu Mustafa, AKTÜRK, 1303, Perşembe.

5.         Mahmut oğlu Salih, BAYHAN, 1303, Ordu.

6.         Ömer oğlu Mahmut, KUMAŞ, 1304, Perşembe.

7.         İbrahim oğlu Kamil, ÇALIŞ, 1304, Perşembe.

8.         Mehmet oğlu Ali, ÖNDER, 1304, Perşembe.

9.         Mehmet oğlu Abdurrahman, DEMİR, 1306, Perşembe.

10.       Ali oğlu Mehmet, GÜMÜŞ, 1306, Ünye.

11.       Ali oğlu Osman, ATİK,1307, Perşembe.

13.       Mustafa oğlu Hamdi, ATAOĞLU, 1308, Ordu.

14.       Hasan oğlu Mustafa, DOĞAN, 1313, Perşembe Kutluca.

15.       Mustafa oğlu Mehmet, KARAKUŞ, 1313, Perşembe Kutluca.

16.       Hasan oğlu Hüseyin, ÖZKAN, 1313, Gölköy Ağızlar.

17.       Veli oğlu Ömer, ÖZTÜRK, 1313, Perşembe Soğukpınar.

18.       Osman oğlu Ahmet, ÇİÇEK, 1314, Perşembe Doğan.

19.       Mehmet oğlu İbrahim, KAYA, 1314, Perşembe Çınar.

20.       Hasan oğlu Ali, ATİK, 1314, Ordu.

21.       Süleyman oğlu Mustafa, BALER, 1314, Perşembe Bayadı.

22.       Mehmet oğlu İbrahim, BAHTİYAR, 1314, Perşembe Çerli.

23.       Rüştü oğlu Mehmet, KESKİN, 1314, Perşembe Saray.

24.       Ali oğlu Mehmet, BAŞTÜRK, 1314, Perşembe Kuyluca.

25.       Mehmet oğlu Ali, YILMAZ,1314, Perşembe Soğukpınar.

26.       Ömer oğlu Bilal, ŞEN, 1314, Perşembe Kovanlı.

27.       Osman oğlu Ahmet, AKTİ, 1314, Gölköy.

28.       Mustafa oğlu Hamza, AKTİ, 1314, Gölköy Özlü.

29.       İsmail oğlu Ali, KIZILDEMİR, 1314, Ordu.

30.       İbrahim oğlu Salih, KILIÇ, 1314, Perşembe Kırlı.

31.       Mehmet oğlu Ali, TAMCI, 1314, Ulubey Y.Kızılen.

32.       Mehmet oğlu Fikri, TÜZEL, 1314, Perşembe Yumrutaş.

33.       Şakir oğlu Mustafa, TAKIR, 1314, Ulubey Uzunpaşa.

34.       Yakup oğlu Ahmet, ÇANDIR, 1314, Perşembe Babalı.

35.       Hasan oğlu Hakkı, ÖZTÜRK, 1315, Ordu Bayramlı.

36.       Ali oğlu A.Kadir, ŞENGÖZ, 1315, Perşembe Kovanlı.

37.       Hasan oğlu Abullah, GENÇ, 1315, Gölköy Gölköy Mh.

38.       Ahmed oğlu Rıza, MERT, 1315, Gölköy Cibadiye.

39.       Hasan oğlu Salih, SEVEN, 1315, Ordu.

40.       Ahmet oğlu Hasan, AKGÜN, 1315, Perşembe Doğan.

41.       Şaban oğlu Ali, KELEŞ, 1315, Perşembe Bakalı.

42.       Hüseyin oğlu Mustafa, KONTAŞ, 1315, Perşembe Beyli.

43.       Hüseyin oğlu Dursun, ULU, 1315, Perşembe.

44.       Salih oğlu A.Hamit, ARSLAN, 1315, Perşembe Kurtuluş.

45.       Mehmed oğlu İbrahim, ÇONAK, 1315, Perşembe Çerli.

46.       Şakir oğlu Hasan, KÖROĞLU, 1315, Perşembe Saray.

47.       Ali oğlu Asım, GÜNDOĞDU, 1315, Perşembe Kovanlı.

48.       Abdullah oğlu Resul, ÖZEN, 1315, Perşembe Kovancılar.

49.       Halil oğlu Hasan, ŞAHİN, 1315, Perşembe Saray.

50.       Dursun oğlu Tevfik, BAŞKAN, 1315,  Perşembe Doğan.

51.       Abdurrahman oğlu Halil, AKYÜZ, 1315, Gölköy.

52.       Sait oğlu İskender, SET, 1315 Gölköy Özlü.

53.       Mustafa oğlu İsmail, GEMİCİ, 1315, Ordu.

54.       Mustafa oğlu Halil, IŞIK, 1315, Ordu.

55.       Mustafa oğlu Ahmet, AKKAYA, 1315, Ordu.

56.       Ali oğlu Hüseyin, GÜNDÜZ, 1315, Perşembe Anaç.

57.       Mehmet oğlu Cemal, ALPAY, 1315, Ordu.

58.       Mehmet oğlu Dursun, ŞAHİN, 1315, Perşembe Doğanlı.

59.       Salih oğlu Ali, ŞİMŞEK, 1315, Ulubey Eymür.

60.       Kadir oğlu Nuri, KIRAN, 1315, Ordu.

61.       Osman oğlu Mustafa, GÜLİÇEK, 1315 Ulubey Çubuklu.

62.       Mehmet oğlu Ramazan, ŞENER, 1315 Ulubey Koşaca.

63.       Osman oğlu Emin, USTA, 1315, Gölköy Kale.

64.       Mehmet oğlu Sami, KURNAZ, 1315, Perşembe Saray.

65.       Murat oğlu Ahmet, ŞAHİN, 1315, Ordu.

66.       Mustafa oğlu Ahmet, GÜNEY, 1316, Perşembe Soğukpınar.

67.       Ali oğlu Ali, KILIÇ, 1316, Perşembe Soğukpınar.

68.       Mustafa oğlu Halil, TUNCER, 1316, Ordu.

69.       Mehmet oğlu Salih, KUŞLUVAN, 1316, Gölköy Kuyluvan.

70.       Osman oğlu Mahmut, AKYÜZ, 1316, Gölköy Alanyurt.

71.       Mehmet oğlu Hüseyin, AKMAN, 1316, Perşembe Bakalı.

72.       Durmuş oğlu Mehmet, AYBASTI, 1316, Perşembe Beyli.

73.       Mehmet oğlu Halis, KILIÇ, 1316, Perşembe Soğukpınar.

74.       Ahmet oğlu Mehmet, UÇAR, 1316, Perşembe Yumrutaş.

75.       Emin oğlu Ömer, BAŞ, 1316, Perşembe Bayadı.

76.       Ömer oğlu Mehmet, AKKAYA, 1316, Perşembe Okçulu.

77.       Mehmet oğlu Ahmet, AKBAY, 1316, Perşembe Saray.

78.       Mehmet oğlu Ali Rıza, BAŞKAN, 1316, Perşembe Doğanlı.

79.       Hasan oğlu Osman, ARSLAN, 1316, Ordu Kirazdere.

80.       Ahmet oğlu İbrahim, KARADENİZ, 1316, Gölköy.

81.       Abdullah oğlu Kamil, KAYA, 1316, Gölköy Emirler.

82.       Mehmet oğlu Süleyman, ŞAHİN, 1316, Ordu Kirazdere.

83.       Mustafa oğlu Ömer, GENÇ, 1316, Gölköy Alanyurt.

84.       Arif oğlu Dursun, TEZCAN, 1316, Ordu.

85.       Hüsnü oğlu Necip, YERER, 1316, Ordu.

86.       Süleyman oğlu Mahmut, KURT, 1316, Ordu.

87.       Ahmet oğlu Ali Osman, SOĞUKSU, 1316, Perşembe Soğukpınar.

88.       Mahmut oğlu Tevrat, YILMAZ, 1316, Ordu Bahariye.

89.       Ahmet oğlu Mehmet, GÖNÜL, 1316, Ordu.

90.       Hasan oğlu İbrahim, KILIÇ, 1316, Perşembe Soğukpınar.

91.       Hüseyin oğlu Ahmet, KUTLUTAŞ, 1316, Ordu Aziziye.

92.       Hasan oğlu Hüseyin, MERT, 1316, Gölköy Kazören.

93.       Ahmet oğlu Hasan, DİNÇ, 1316, Gölköy Cihadiye.

94.       Mahmut oğlu Şevket, YILMAZ, 1320, Gölköy Haruniye.

15’İNCİ FIRKA’NIN 38’İNCİ ALAYI’NDA KURTULUŞ HARBİ’NE İŞTİRAK EDEREK İSTİKLAL MADALYASI TEVCİ EDİLEN ORDULULAR

1.         Ali oğlu Raşit, SOYSAL, 1316, Ordu,  3.TB 9.BL.

2.         Osman oğlu Salih, TOMAKİN, 1316, Ordu, ALAY İSTİHKÂM BL.

3.         Mustafa oğlu Musa, ÜZEL, 1316, Gölköy Mahmudiye, 3.TB 12 BL.

4.         Mehmet oğlu Salih, ARICAN, 1316, Gölköy Mahmudiye, 3.TB. 9.BL.

5.         Ahmet oğlu Kamil, UZUN, 1316 1316, Gölköy Akçalı, 1.TB. 2.BL.

6.         Hüseyin oğlu Mustafa, AYVAZ, 1316, Ordu, 1.TB. 2.BL.

7.         Ahmet oğlu Hüseyin, DOĞRUYOL, 1316, Ordu.

8.         Şakir oğlu Faik, ÇELENK, 1316, Gölköy Damarlı, 3.TB. 11.BL.

9.         Abdullah oğlu Mehmet, EREN, 1316, Ulubey Kızılen.

10.       Ahmet oğlu Yakup, SEZER, 1316, Ordu Karakiraz, 3.TB. 10.BL.

11.       Ali oğlu Selim, SERENET, 1310, Ulubey Durak Köyü, 3.TB.12.BL.

12.       Mehmet oğlu Hüseyin KARACA, 1310, Ulubey Elma Çukuru, 1.TB. 3.BL.

13.       Ömer oğlu Hasan HÜSEM, 1310, Ordu Hoş Köy, 1.TB. 1.BL.

14.       Osman oğlu Mehmet GÜLER, 1310, Ordu Turnasuyu, 3.TB.11.BL.

15.       Mehmet oğlu Ahmet AKGÜN, 1310,Ordu Ulubey Çatallı, 3.TB.

16.       Hüseyin oğlu Kâşif ÖZDEMİR, 1311, Ordu Perşembe Okçulu 3tb.

17.       Ali oğlu İbrahim SERTKAYA, 1311,Ordu, TB-BL. BİLİNMİYOR.

18.       Mustafa oğlu Ali YAPRAK, 1311, Gölköy Aydoğan, 2.TB.

19.       Hüseyin oğlu Mustafa DURAK, 1312, Ordu Gölköy Çatak, 1.TB. 1.BL.

20.       Mehmet oğlu Mustafa ÇARKÇI, 1312, Ordu Perşembe Saray.

21.       Hüseyin oğlu Mehmet AYDIN, 1312,Ordu Perşembe Çandır.

22.       Mehmet oğlu İbrahim DÖNMEZ, 1313, Perşembe Çerli, 1.TB.

23.       Recep oğlu Abdullah ELİBOL, 1313, Gölköy Çetilli, 3.TB. 10.BL.

24.       Ali oğlu Salih KIRAÇ, 1313, Ulubey Doğulu köyü, 2.TB. 5.BL.

25.       Alii oğlu Osman ŞENER, 1313, Ordu, TB-BL. BİLİNMİYOR.

26.       Mehmet oğlu Ali KORMAZ, 1314 Ordu Akkiraz, 2.TB.

27.       Hamza oğlu Mehmet AKTİ, 1314, Gölköy Özlü.

28.       Abdurrahman oğlu Arif KARAKAYA, 1314, Ordu.

29.       Mehmet oğlu Abdullah ÇALIŞKAN, 1315, Ulubey Akpınar, 1.TB. 1.BL.

30.       Süleyman oğlu İbrahim, ÇELİK, 1315, Gölköy Emirler.

31.       Ahmet oğlu Feyzullah ALİCAN, 1315, Gölköy Mahmudiye, 1.TB.

32.       Ahmet oğlu Ahmet, KILIÇ, 1313 Perşembe Soğukpınar, 3.TB.

33.       Mehmet oğlu Halis, ÖNDEŞ, 1316 Perşembe Mersin.

34.       Osman oğlu Ali, ÇİFTÇİ, 1316 Gölköy Özlü, 3.TB. 10 BL.

35.       Abdullah oğlu Ahmet, KARAKOÇ, 1314, Ordu.

36.       Mehmet oğlu Şükrü, KIRMAN, 1314, Ulubey Şıhlar, 2.TB.

37.       Ali oğlu İbrahim, TOP, 1314, Gölköy, TB-BL. BİLİNMİYOR.

38.       Hüseyin oğlu Salih, GÖL, 1314, Gölköy Bayıralan, 3.TB. 9L.

39.       Ahmet oğlu Ali Osman, YÜCEL, 1313, Gölköy Gölköy Mh., A.J.TB.

40.       Ahmet oğlu Mehmet, İLHAN, 1316, Gölköy Çatak.

41.       Halil oğlu Ahmet, ÖZER, 1313, Ulubey Dikenlice, 1.TB. 2.BL

42.       Şerif oğlu Mahmut, SUNAY, 1315, Ordu, 3.TB 12.BL.

43.       Osman oğlu Kadir, EKER, 1315, Ulubey Çukurova.

44.       İbrahim oğlu Ali, AKTÜRK, 1315, Ulubey Aydınlar, 3.TB. 10.BL.

45.       Ali Osman oğlu Dursun, ÇELİK, 1314, Gölköy Kale.

46.       Ali oğlu Mehmet, KARADAĞI, 1314, Ordu.

47.       Mehmet oğlu Mehmet, KAHVECİ, 1314, Kabadüz, 1.TB. 3.BL.

48.       Osman oğlu Yusuf, ODABAŞ, 1314 Ordu Delikkkaya, 1.TB

49.       Hasan oğlu Şerif, TOP, 1315, Gölköy Kale.

50.       İbrahim oğlu Mustafa, ÇELENK, 1315, Gölköy Damarlı.

51.       Şaban oğlu Mustafa, GÜRSOY, 1315, Ordu, 1.TB 9.BL.

52.       Mehmet oğlu Hasan, ALTUNTAŞ, 1315, Ordu Kurtulmuş, 1.TB.

53.       İsmail oğlu Kadir, POYRAZ, 1315, Gölköy Yuvapınar, 3.TB. 11.BL.

54.       Musa oğlu Mustafa, ÖZDEMİR, 1315, Perşembe Yumrutaş.

55.       Arif oğlu Salih, ÖZEN, 1315, Ulubey Ohtamış.

56.       Süleyman oğlu Adem, TAŞKIN, 1315, Ulubey.

57.       Mustafa oğlu Ahmet, ŞAHİN, 1315, Ulubey Karakoca, 1.TB. 3.BL.

58.       Abdurrahman oğlu Dursun, TÜRKMEN, 1315, Gölköy Akçalı.

59.       Arif oğlu Kazım, ÇELENK, 1315, Gölköy Damarlı.

60.       Osman oğlu Abdullah, ARAÇ, 1314, Ulubey Yolbaşı.

61.       İsmail oğlu Mehmet, KÖR, 1314, Ulubey Y.Kızılen.

62.       Mustafa oğlu Ahmet, KÖSE, 1314, Gölköy Çetili.

63.       Ali oğlu Mustafa, YANBUL, 1314, Ordu.

64.       Hasan oğlu Mehmet, TERİ, 1315, Gölköy Kale,  Hücum TB.

65.       Mehmet oğlu İbrahim, KARAKUŞ, 1315, Perşembe Kutluca, 1.TB.

66.       Osman oğlu Kadir, TANRIVERMİŞ, 1315, Perşembe Kutluca, 1 TB.

67.       Mustafa oğlu Abdullah, AKKAYA, 1315, Ulubey Yolbaşı.

68.       Ömer oğlu Ahmet, AKARSU, 1315, Gölköy Çetelli, 1.TB.

69.       Hasan oğlu Arif, TOP, 1315, Gölköy Kale, 1.TB. 2. BL.

70.       Ahmet oğlu Ali, ŞABAN, 1314, Ulubey Kardeşler, 1.TB. 3.BL.

71.       Halil oğlu Mehmet, TOKGÖZ, 1314, Gölköy Alanyurt.

72.       Mahmut oğlu İsmail, DUMAN, 1314, Gölköy Direkli, Topçu Tb.

73.       Hüseyin oğlu Ali, BEKTAŞ, 1314, Ulubey Ohtamış, 3.TB.

74.       Ahmet oğlu Ali, ÇITAK, 1314, Gölköy Aydoğan, 2.TB. 5.BL.

15’İNCİ FIRKA 38’İNCİ ALAY EFRADI İKEN KURTULUŞ HARBİ’NDE ŞEHİT DÜŞEN ORDULULAR

Allah yolunda öldürülenlere sakın “ölüler” demeyin. Çünkü onlar diridir, fakat siz farkında değilsiniz. Bakara / 154. Ayet

1.         ABDULLAH / HASAN oğlu / SİYAMBAŞOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE ÇATAK / 3.TB. 10.BL. / ŞEHADET MEVKİİ BİLİNMİYOR.

2.         ABDULLAH / HASAN oğlu / UZUNALİOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU MERKEZ AKKESE / 3.TB 1.BL. /  ÇALDAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

3.         ABDULLAH / MEHMET oğlu /  ÇAMLIOĞULLARINDAN/  1900 / ORDU FATSA YUKARIARDIÇ /  3.TB. 10.BL. /  1.SEYYAR HASTANESİNDE ŞEHİT OLDU.

4.         ABDULKADİR /  MEHMET oğlu  / APULOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU PERŞEMBE ORTATEPE / 3.TB. 10.BL. / SOĞUCALI SIRTLARINDA ŞEHİT OLDU.

5.         ARİF / MEHMET oğlu  / 1887 / ORDU PERŞEMBE / 2.TB. 5.  BL. / KAYATEPE HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

6.         ARİF / ÖMER oğlu  / TOPÇUOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU GÖLKÖY EMİRLER / 3.TB. 11.BL. /  DUAKÖY SIRTLARINDA ŞEHİT OLDU.

7.         AHMET / ABDULHALİM oğlu / LÜLECİOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU ÜNYE KARADA / 2.TB. 6.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

8.         AHMET / DURMUŞ oğlu / TÜTÜNCÜOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU MERKEZ YUKARITEPE /  2.TB. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

9.         AHMET / DURMUŞ oğlu / TÜTÜNCÜOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU MERKEZ YUKARITEPE / 2.TB. 6.BL. /  SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

10.       AHMET / HASAN oğlu / KALENDEROĞULLARINDAN / 1895 / ORDU İKİZCE YOĞUNOLUK / A.KH. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

11.       AHMET / İBRAHİM oğlu  / ABAZAOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU MESUDİYE SARICA / 1.TB. / KÜTAHYA DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

12.       AHMET / MEHMET oğlu  / İMAMOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ULUBEY DURAKKÖY /  3.TB. 11.BL. / TINASTEPE HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

13.       AHMET / MEHMET oğlu  / KOFOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE KURNA 1.TB. KANLIPINAR HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

14.       AHMET / OSMAN oğlu / DAĞDEVİRENOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU ÜNYE DARAHTA / 1.TB. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

15.       AHMET SABRİ / RECEP oğlu  / BOŞNAKOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE SAYLAN A.KH. / KÜTAHYA DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

16.       ALİ / ABDULLAH oğlu / KURUMAHMUTOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU AKKUŞ KIZILELMA / 3.TB. 11.BL. / DUAKÖY HATTINDA ŞEHİT OLDU.

17.       ALİ / ALİ oğlu / HOCAOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU FATSA / 2.TB. 7.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

18.       ALİ / HASAN oğlu / GİDİVELİOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE CEVİZDERE / 1.TB. / TINASTEPE’DE ŞEHİT OLDU.

19.       ALİ / MEHMET oğlu / FALCIOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU PERŞEMBE BOLATLI / 3.TB. 10. BL. / ÇAL DAĞI’NDA ŞEHİT OLDU.

20.       ALİ / MEHMET oğlu / KALIKOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU KARADÜZ KUYLU / 3.TB. 10. BL. / DUAKÖY’DE ŞEHİT OLDU.

21.       ALİ oğlu ÖMER / BAŞIBÜYÜKOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE BEYLERCE / 3.TB. / DUAKÖY’DE ŞEHİT OLDU.

22.       ALİ OSMAN / MEHMET oğlu / DELİHASANOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU 2.TB. 6.BL. / TINASTEPE’ DE ŞEHİT OLDU.

23.       SABRİ / VELİ oğlu  / MARAZOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU AKKUŞ FARTANA / 3.TB. 10.BL. / DUAKÖY HATTINDA ŞEHİT OLDU.

24.       HURŞİT / MEHMET oğlu / KURŞUNOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU MERKEZ SAĞIRLI / TB-BL. BİLGİSİ YOK / DUATEPE’DE ŞEHİT OLDU.

25.       HABİP / ALİ oğlu  / KARAYİĞİTOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU İKİZCE ASAKMAATAŞKESİĞİ / 1.TB. 1.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

Allah yolunda öldürülseniz ya da başka bir şekilde ölseniz, şunu bilin ki, hiç şüphesiz Allah’ın bağışlaması ve rahmeti, kâfirlerin dünyada kalıp topladıkları her türlü menfaatten daha hayırlıdır. Âl-i İmrân / 157. Ayet

26.       HABİP / MUSTAFA oğlu / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK /1900 / ORDU MESUDİYE ARAPLI /  2.TB. 5.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

27.       İBRAHİM / AHMET oğlu / DAĞDEVİRENOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU ÜNYE DARAHTA / 1.TB. 2.BL. /  KÜTAHYA HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

28.       İBRAHİM / ALİ oğlu / ABASIZOĞULLARINDAN /1893 / ORDU ÇAYBAŞI / TB-BL BİLGİSİ YOK / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

29.       İBRAHİM / AZİZ oğlu / HARMANDAROĞULLARINDAN / 1899 / ORDU MERKEZ ORTAKÖY / TB-BL BİLGİSİ YOK / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

30.       İBRAHİM / MEHMET oğlu / KAYNAKOĞULLARINDAN / 1894    / ORDU ÜNYE YAVI / 1.TB. 2.BL. / KÜTAHYA HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

31.       İBRAHİM / SELİM oğlu / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK / 1899 / ORDU / DUAKÖY HATTI’NDA ŞEHİT OLDU.

32.       HASAN / AHMET oğlu / HAHUTOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU FATSA YUSUFLU / 3.TB. 13.BL. /  DUAKÖY HATTI’NDA ŞEHİT OLDU.

33.       HASAN / HASAN oğlu / BEKTAŞOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU / 3.TB. 10.BL. / ÇAL DAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

34.       HASAN / İBRAHİM oğlu / HATİPOĞULLARINDAN / 1890 / ORDU ÜNYE SARIHALİL / 2.TB. 6.BL. / TINASTEPE HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

35.       HASAN / İSMAİL oğlu  / YUSUFOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ÜNYE SARAYCIK / 3.TB. 11.BL. / SOĞUCALI SIRTLARINDA ŞEHİT OLDU.

36.       HÜSEYİN / KAMİL oğlu / SİYAMBAŞOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE ÇATAK / 3.TB / ÇALDAĞI’NDA ŞEHİT OLDU.

37.       HALİL / DURMUŞ oğlu / ÇANGALOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU ÜNYE / 3.TB. 12.BL. /   DUAKÖY HATTI’NDA ŞEHİT OLDU.

38.       HALİL / MUSTAFA oğlu / KOÇALİOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU MERKEZ HATİPLİ /  2.TB. 5.BL. /  DUAKÖY ŞARK SIRTLARI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

39.       HASAN / RECEP oğlu / BEKİROĞULLARINDAN / 1891 / ORDU MERKEZ OSMANİYE /  3.TB. 9.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

40.       HASAN / SAİT oğlu / ABDİOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU FATSA YUKARITEPE / 2.TB. 7.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

41.       HÜSEYİN / ALİ oğlu / KARAYİĞİTOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU İKİZCE ASAKMAATAŞKESİĞİ / 2.TB. 5.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

42.       HÜSEYİN / HÜSEYİN oğlu  / SARIOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU AKKUŞ KUZKÖY / 2.TB. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

43.       HÜSEYİN / KAHRAMAN oğlu / PERŞEMBELİOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE / 1.TB. 4.BL. / KÜTAHYA HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

44.       HÜSEYİN / MEHMET oğlu / CEBELİOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU ULUBEY OHTAMIŞ / 1.TB. 3.BL. / SAKARYA KÖPRÜBAŞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

45.       HÜSEYİN / MEHMET oğlu / TOKAÇOĞULLARINDAN / 1898 /ORDU ÜNYE KUŞÇULU / 1.TB. 1.BL. / TINASTEPE’DE ŞEHİT OLDU.

46.       HÜSEYİN / SÜLEYMAN oğlu / FADİKLİOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU ÜNYE MEYDANKÖY /  1.TB. 3.BL. / 15’NCİ FIRKA SHH. BL. DE YATARKEN ŞEHİT OLDU.

47.       HÜSEYİN / SÜLEYMAN oğlu / KAVUKLUOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU PERŞEMBE 1.TB. / DOĞAKÖY HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

48.       HAMDİ / İBRAHİM oğlu / KALYONCUOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU PERŞEMBE KUTLUCA /  2.TB. 7.BL. / ŞEHADET MEVKİİ BİLİNMİYOR.

49.       MAHMUT / İBRAHİM oğlu ABAZAOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU MESUDİYE SARICA /  1.TB. /  DUAKÖY HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

50.       MAHMUT / OSMAN oğlu / AKÇAOĞULLARINDAN / 1890 / ORDU GÖLKÖY KARAHASAN / 1.TB. 1.BL. / TÜRBETEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

Allah yolunda öldürülenleri sakın ölü zannetme! Aksine onlar diridirler ve Rableri yanında rızıklanmaktadırlar.  Âl-i İmrân / 169. Ayet

51.       İSMAİL / İBRAHİM oğlu / KOCACIOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU MERKEZ HATİPLİ /  3.TB. 9.BL. /  KANLIPINAR MEVKİİ’NDE ŞEHİT OLDU.

52.       İSMAİL / NURİ oğlu / CEMİLOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU FATSA YUSUFLU / 1.TB. 1.BL. / TÜRBETEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

53.       MESUT / EMİN oğlu / VEKİLHARÇOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU GÖLKÖY ÖZLÜ / 3.TB. 10.BL. / DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

54.       KADİR / MEHMET oğlu / (?)MEHMETOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU MERKEZ SAĞIRLI /  3.TB. 9.BL. / KANLIPINAR MUHAREBESİ’NDE

55.       MEHMET / ABDULLAH oğlu / KADIOĞULLARINDAN / 1900   / ORDU KORGAN TEPEALAN / 1.TB. 1.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

56.       MEHMET / AHMET oğlu KARAALİOĞULLARINDAN /1897 / ORDU ÜNYE SARAYCIK / 1.TB. 2.BL. / KÜTAHYA MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

57.       MEHMET / ALİ oğlu / KILKAŞINCAKOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE SARIHALİL /  1.TB. 4.BL. / KÜTAHYA HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

58.       MEHMET / ALİ oğlu / DİKİCİOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE KUŞÇULU /  3.TB. 12.BL. / DUAKÖY HATTI’NDA ŞEHİT OLDU.

59.       MEHMET / HALİL oğlu / BEKTAŞOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU KORGAN ÇAYIRALAN /  3.TB. 11.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’

60.       MEHMET / HALİL oğlu / SAĞIROĞULLARINDAN / 1897 / ORDU / TB-BL. BİLGİSİ YOK / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

61.       MEHMET / HALİL oğlu / OKÇULUOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU ÜNYE KORUKLU / 2.TB. 6.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

62.       MEHMET / HASAN oğlu / GARİPOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU / 1.TB. 1.BL. /  TÜRBETEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

63.       MEHMET / HASAN oğlu / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK / 1898 / ORDU ULUBEY AKPINAR / 3.TB. 10.BL. / ÇALDAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

64.       MEHMET / HASAN oğlu / KOZAKOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU MERKEZ MÜBAREK /  3.TB. 10.BL. / SAĞUCALI SIRTLARI’NDA ŞEHİT OLDU.

65.       MEHMET / MUSTAFA oğlu / KADİROĞULLARINDAN / 1897 / ORDU AKKUŞ GÖKÇEBAYIR /  1.TB. 4.BL. / KÜTAHYA HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

66.       MEHMET / OSMAN oğlu / ŞİŞÇİOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU PERŞEMBE ÇANDIR / TB-BL. BİLGİSİ YOK / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

67.       MEHMET / OSMAN oğlu / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK / 1895 / ORDU GÖLKÖY KARAHASAN / TB-BL. BİLGİSİ YOK / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

68.       MEHMET / SALİH oğlu / SOFUOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE SEYLAN / 1.TB. 1.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

69.       MEHMET / SÜLEYMAN oğlu / CÜCEOĞULLARINDAN / 1895 / ORDU GÖLKÖY KARAHASAN / 2.TB. 6.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİ OLDU.

70.       KAMİL / HALİL oğlu / İLYASOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU AKKUŞ DAĞYOLU / 3.TB. 10.BL. / ÇALDAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

71.       KAZIM / MEHMET oğlu / SERDAROĞULLARINDAN / 1897 / ORDU / 1.TB. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

72.       MUSTAFA MEVLÜT / KAMİL oğlu / TİRYAKİOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE ÇATAK /  3.TB. 9.BL. / ÇALDAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

73.       SALİH / HÜSEYİN oğlu / KARAHASANOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ULUBEY ELMAÇUKURU / TB-BL. BİLGİSİ YOK / DUAKÖY HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

74.       ÖMER / MEHMET oğlu / LAZOĞULLARINDAN      / 1896 / ORDU MERKEZ GÖKÖMER / 3.TB. 11.BL. / DUAKÖY HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

75.       ÖMER / MUSTAFA oğlu / KARADAYIOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ÜNYE YAVI /  2.TB. 5.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

O şehitler, Allah’ın kendilerine bağışladığı nimetlerle sonsuz bir mutluluk duyarlar. Arkalarından gelecek olup, henüz kendilerine katılmamış olan mücâhid kardeşleri adına da: “Onlara hiçbir korku yok, onlar asla üzülmeyecekler” müjdesiyle sevinirler.

Âl-i İmrân / 170. Ayet

76.       RAMAZAN / ARİF oğlu / BARBADOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE / 3.TB. 12.BL. /  DUAKÖY HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

77.       RAMAZAN / AZİZ oğlu / GÜDEKKADIOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU ÜNYE KORUKLU /  3.TB. 9.BL. / KANLIPINAR HARBİ’NDE ŞEHİT OLDU.

78.       RAMAZAN / HÜSEYİN oğlu / MİDİLLİOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU İKİZCE ASAKMAA TAŞKESİĞİ / 2.TB. 7.BL. / 1.SEYYAR HASTANEDE’DE ŞEHİT OLDU.

79.       RASİM / SELİM oğlu / HACIEFENDİOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU PERŞEMBE DOĞANKÖY / 3.TB. 11.BL. / ÇALDAĞI MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

80.       RAŞİT / AHMET oğlu / KELVELİOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE KUŞÇULU / 3.TB. /  KÜTAHYA MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

81.       RAŞİT / İBRAHİM oğlu KELVELİOĞULLARINDAN / 1894 / ORDU ÜNYE KUŞÇULU / 3.TB. 11.BL.  /  DUAKÖY HATTI’NDA ŞEHİT OLDU.

82.       MUSTAFA / HASAN   oğlu / MURTAZAOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU 1.TB. 2.BL. /  TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

83.       MUSTAFA / İBRAHİM / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK / 1894 / ORDU / 1.TB. 1.BL. / 12’NCİ FIRKA SHH. BL. DE ŞEHİT OLDU.

84.       MUSTAFA / İSMAİL oğlu / DERVİŞOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU PERŞEMBE / 2.TB. 5.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

85.       MUSTAFA / MAHMUT oğlu / HACIOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU GÖLKÖY KARAHASAN / 1.TB. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

86.       MUSTAFA / MEHMET oğlu / ÇAKIROĞULLARINDAN / 1900 / ORDU ULUBEY UZUNMAHMUT / 1.TB. / DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

87.       MUSTAFA / MEHMET oğlu / HATİPOĞULLARINDAN             / 1899 / ORDU ÇATALPINAR KEÇİLİ /  1.TB. / DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

88.       MUSTAFA / MEHMET oğlu / GÜLCÜOĞULLARINDAN / 1899 / ORDU ÇATALPINAR KEÇİLİ / 1.TB. /  GARP CEPHESİ’NDE ŞEHİT OLDU (MUH. BİLGİSİ YOK).

89.       MUSTAFA / SALİH oğlu / KÜRTOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU MERKEZ SARAYCIK /  3.TB. 10.BL. / DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

90.       MUSTAFA / SALİH oğlu / SAVAÇİROĞULLARINDAN             / 1899 / ORDU FATSA / 2.TB. 6.BL. /  UŞAK HASTANESİNDE ŞEHİT OLDU.

91.       OSMAN / MEHMET   oğlu / SÜLALE NAM BİLGİSİ YOK / 1899 / ORDU FATSA / 2.TB. / 15’İNCİ FIRKA SHH. BL. DE ŞEHİT OLDU.

92.       OSMAN / SÜLEYMAN oğlu / KATIRCIOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU GÖLKÖY / 1.TB. /  SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

93.       RIZA / ALİ oğlu / CAMBAZOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ÜNYE KEŞKÖY / 2.TB. 5.BL. / ŞEHADET MEVKİİ BİLİNMİYOR.

94.       RÜŞTÜ / KAHRAMAN oğlu / DELİMEHMETOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ÜNYE KUŞÇULU / 1.TB. 1.BL. / TINASTEPE MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

95.       SABRİ / VELİ oğlu /    MİRHASANOĞULLARINDAN / 1900 / ORDU AKKUŞ FARTANA / 3.TB. / KÜTAHYA MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

96.       TEVFİK / AHMET oğlu / KÖROĞULLARINDAN / 1900 / ORDU KABADÜZ KARAKİRAZ  / 1.TB. 4.BL. / 15’İNCİ FIRKA SHH. BL. DE ŞEHİT OLDU.

97.       YAKUP / MEHMET oğlu / KÜRTOĞULLARINDAN / 1896 / ORDU KUMRU DİVANTÜRK / 1.TB. / DUAKÖY MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

98.       YUSUF / ARİF oğlu / KALAYCIOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU ÜNYE / TB-BL. BİLGİSİ YOK / ÇALDAĞI’NDA ŞEHİT OLDU.

99.       YUSUF / MEHMET oğlu / ALİOSMANOĞULLARINDAN / 1898 / ORDU ÜNYE SEYLAN / 2.TB. 7.BL. / ŞEHADET MEVKİİ BİLİNMİYOR.

100.    YUSUF / ŞAKİR oğlu / ALİHABİPOĞULLARINDAN / 1897 / ORDU FATSA OLUKLU  (İREGÜN) / 2.TB. 5.BL. / SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ’NDE ŞEHİT OLDU.

O halde dünya hayatını verip âhireti almak isteyen samimi mü’minler Allah yolunda savaşsınlar. Kim Allah yolunda savaşır da öldürülür veya gâlip gelirse, biz ona pek yakında büyük bir mükâfat vereceğiz.

Nisâ / 74. Ayet

Ünyeli Er Mehmet…

(SOĞUCALİ, Şevket. İstiklal Harbinde Olaylar. Birinci Kitap. Ankara. 1947. s.44-45) (Samsun Aytepe mıntıkasında Rum eşkıya ile girişilen bir çatışmadan)

“…karla örtülü patikayı takiben yürüyoruz… Yolumuz öyle aşılmaz hal aldık ki; hayvanlar batmaya ve biz iki adım dahi atmaya muktedir olamaz bir duruma geldik. İlk akla gelen iş; esterlerdeki makineli tüfekleri ve şerit sandıklarını omuzlayıp, boş hayvanlara çığır açtırarak, onların açtığı bu çığırdan yürümek suretiyle, hedefe ulaşmak oldu; bu fikri tatbik ettik ve muvaffak olduk… Erlerimiz teçhizatına ilaveten, makineli tüfekler ve cephane, şerit sandıklarıyla aşağı yukarı 35 kiloluk bir yükle karı tepmek zorunda idiler. Bir kilometreyi bir saatte zor gidebiliyorduk; Gök koyu bir bulut tabakasıyla, kar seyrek ve savruk bir halde düşüyor Öğle saatinin yaklaştığı sıralarda, yaprakları dökülmüş bir ormanın içinde yol alırken, ani bir ateş yedik. İleride bulunan hayvanlar hemen geri kaçırıldı; omuzda taşınan makinelilerle derhal mevzi alındı. Piyadeler de ateş gelen istikamete yere yattılar… Bu çapulcuların bu ateş baskını idi. Biz bu tertibi alırken tekrar topluca bir ateş daha yedik. Makinelinin birisi, yanık bakiyesi bir kütüğün temin ettiği meşrutiyetten faydalanacak bir durum temin etmiş, ikinci tüfek bu tüfeğe nispeten açıkta ve çapulculara daha yakın bir yerde mevzie girmişti. Ünyeli Mehmet’te bu Tüfeğin İki Numaralı eri bulunuyor. Yani ( Şerit Veren Er). Üçyüz Metre mesafede karşılaştığımız bu Çapulcu kafilesi, Otuz kişi kadar tahmin ediliyor; İkinci tüfeğin yeri tehlikeli ve zayiatı mucip olacak bir durumda olduğu için birinci tüfeğe, Sabit Nişangâhla ani bir tarama yaptırdım bu atıştan faydalanarak İkinci Tüfeği onun hizasına kadar çektim piyadeleri de bu hizaya kadar sürdükten sonra ateş üstünlüğünü elde ettik. Çapulcuların  dağılıp kaçmasına meydan vermeden cümlesini teslime mecbur etmek ve davayı kısaca halletmek istiyorduk. On dakika devam eden fasılalı müsademeden sonra, çapulcuların ateş keserek kaçtıklarını gördük. Bu durum karşısında (Ünyeli Mehmet) kurbanlık koyunu arkasına taşıyan bir insan gibi sehpadan tüfeği çözmeden (makineli tüfekler şuvarts) sehpanın iki ön ayağından kavrayarak arkasına aldı ve tek başına karda bata çıka mevzi aldı, kaçmak isteyen fakat kardan kaçamayan, bu çapulcuları yere serdi…” 

(s.100 Batı Cephesi Çaldağı Muharebelerinde)

“…Çal dağındaki muharebelerin başladığı günlerdeki vücudumuzun yarısına daha mal olmuş bir durumla Dere köyüne doğru çekilir bir halde iken içimize ve etrafımıza düşen top mermileriyle, çekiliş intizamını kaybetmiş durumumuz adeta bir panik halini almıştı. İşte bu anda infilak eden bir mermi parçasıyla kolunu kaybederek şehit düşen ikinci tüfeğimizin iki numaralı eri Ünyeli Mehmet’i şehit düştüğü defnetmek için ben, altı ere mezar açtırmakla meşgul bulunurken Bölük Komutanı Rasim (Bey) de hayvanının üzerinde dağınık bir halde geri gidenleri tekrar ileriye çeviriyordu… Düşmanın muhtemel bir harekâtını önlemek üzere Mehmet’in (50) metre ilerisinde mevzii aldık, bu anda ne sağ ne de solumuzda bir tek piyade yoktur. Bölük komutanımızın bir hayli yorularak çevirdiği piyadeler, biz Mehmet’i gömerken sağ ve solumuza birer birer mevzie girmeye başladılar.’’

38’İNCİ ALAY KUMANDANLARI

Kaymakam Demir Ali (Albay SOMDEMİR) Bey kimdir?

1879 yılında Hayrettin beyin oğlu olarak Selanik’te dünyaya geldi.

14 Mart 1897 tarihinde girdiği Harp Okulu’ndan 17 Ocak 1900’de piyade sınıfı mülazım-ı sani (teğmen) rütbesiyle mezun oldu. Sırasıyla: 29 Aralık 1903’te mülazım-ı evvel (üsteğmen), 4 Şubat 1907’de yüzbaşı, 14 Haziran 1916’da binbaşı, 1 Mart 1921’de kaymakam (yarbay) ve 22 Aralık 1924 tarihinde miralay (albay) oldu. Diğer görev yerleri: Mezun olduktan sonra; 3’üncü Or. 6’ncı Fırka 22’nci A. 3’üncü Tb. 3’üncü Bölüğe, 20 Kasım 1900’de 3’üncü Or. 24’üncü A. 1’inci Tb. 4’üncü Bölüğe, 25 Kasım 1901’de 23’üncü A. 3’üncü Tb. 1’inci Bölüğe atandı. Mayıs 1903’te 120’nci Gore 2’nci Snf. A. 2’nci Tb. 1’inci Bl. Kumandanı, 21 Ağustos 1904’te 4’üncü Selanik Avcı Tb. 1’inci Bl. Kumandanı, 12 Ağustos 1905’te 19’uncu A. 2’nci Tb. 1’inci Bl. Kumandanı, 10 Mart 1907’de Bornova 2’nci Snf. Tb. 1’inci Bl. Kumandanı, 16 Kasım 1907’de 19’uncu A. 2’nci Tb. 2’nci Bl. Kumandanı, 19 Mart 1911’de 6’ncı Nişancı Tb. Tb. K. Vekili olarak atandı. Birinci Dünya Savaşı döneminde; 10’uncu Kafkas Fırkası 30’uncu A. 2’nci Tb. Kumandanı (bu görevde iken Çanakkale Cephesi ardında da Kafkas Cephesi’nde görev aldı.) 1917 yılında 5’inci Kaf. Fırkası 3’üncü A. 2’nci Tb. Kumandanı, 10’uncu A. Kumandanı Mondros Mütarekesi’nden sonra da 13’üncü A. Kumandanı olarak atandı.  13’üncü A. K. Lığı görevinin ardından Trabzon Merkez Kumandanı ve akabinde karargâhı Samsun’da olan 15’inci Kafkas Fırkası 38’inci Piyade Alayı’na Alay Kumandanı olarak atandı. 15’inci Kafkas Fırkası’nın Batı Cephesi’ne kaydırılması kapsamında alayı ile Ankara’ya geldi. Bu evrede Ankara Merkez Kumandanı olarak görevlendirildi. 8-21 Temmuz 1921 tarihlerini kapsayan Kütahya-Nasuhçal Muharebesi’nde 38’inci Alay’a kumanda eden Kaymakam Reşit Bey’in 16 Temmuz 1921’de şehit olmasının ardından tekrar 38’inci Alay Kumandanı olarak görevlendirildi.

23 Ağustos 1921 – 13 Eylül 1921 tarihlerini kapsayan Sakarya Meydan Muharebesi’nde de 38’inci Alay Kumandanı olarak alayın başında bulundu.

Sakarya Meydan Muharebesi’nin ardından alayını Kaymakam İlyas Zeki (Tümg. AYDEMİR) Bey’e teslim ederek Kasım 1921’de Mersin Mıntıka Kumandanı oldu. 25 Nisan 1922’de Mersin Nokta Kumandanı, 16 Aralık 1928’de Ankara Merkez Kumandanı olarak atandı ve görev yaptı. 14 Temmuz 1937’de emekliye ayrıldı ise de 9 Ağustos 1937’de emekli olarak göreve çağrıldı ve görev yaptı. 14 Temmuz 1942’de resmen görevinden ayrıldı. Askerlik hayatı süresinde; Beşinci Dereceden Mecidî Nişanı, Gümüş Liyakat Madalyası, Harp Madalyası, Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası, Kılıçlı Mecidî Nişanı, İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi. 1943 yılında Ankara’da vefat etti, kabri Cebeci Askeri Şehitliği’ndedir.

Miralay İlyas Zeki Bey (Tümg. AYDEMİR) kimdir?

Canbulat beyi oğlu olarak 1880 yılında Bandırmada doğdu.

13 Mart 1898 yılında Harp Okulu’na girdi, 2 Şubat 1901 yılında piyade sınıfı mülazım-ı sani (teğmen) rütbesiyle mezun oldu. Sırasıyla: 29 Aralık 1901’de mülazım-ı evvel (üsteğmen), 22 Temmuz 1908’de yüzbaşı, 2 Ocak 1915’de yüzbaşı, 14 Haziran 1916’da binbaşı, 1 Mart 1921’de kaymakam (yarbay), 31 Ağustos 1922’de miralay (albay), 30 Ağustos 1932’de tuğgeneral ve 13 Şubat 1935 tarihinde tümgeneral oldu. Diğer görev yerleri: Mezun olduktan sonra Hassa Ordusu’nda göreve başladı ardından sırasıyla; 26 Nisan 1901’de 7’nci Kayseri Livası (tugayı)’na, 8 Mayıs 1902’de 3’üncü Ordu Köprülü İlave Alayı 1’inci Tabur 2’nci Bölüğe, 29 Aralık 1903’de 3’üncü Ordu 119’uncu Redif Alayı 2’nci Prizren Taburu 3’üncü Bölüğe, 21 Ağustos 1904’de 5’inci Nizamiye Alayı 2’nci Avcı Taburu 2’nci Bölüğe,  1 Nisan 1907’de 5’inci Ordu 34’üncü Alay 1’inci Tabur 3’üncü Bölüğe, 29 Kasım 1913’te 9’uncu Alay 1’inci Tabur 2’nci Bölüğe atandı. Kıta Kumandanı olarak sırasıyla:  18 Nisan 1914’te 3 Kor. 24’üncü A. 3’üncü Tb. 10’uncu Bölük Kumandanı, 1915’de 8’inci Fırka 23’üncü A. 1’inci Tb. Kumandanı, “Birinci Dünya Savaşı’nda Sina ve Filistin, Çanakkale, Kafkas Cephelerinde görev aldı. Conkbayrı’nda yaralandı. İran’da Ermenilerle çatıştı. Eylül 1918’de Musul’da görev aldı”, 1920 yılında Antep’te Fransızlarla savaştı,

8’inci Fırka’nın lağıv edilmesinin ardından 15’nci Fırka 38’inci Piyade Alayı’na Alay Kumandanı olarak atandı ve Büyük Taarruz sırasında bu alaya kumanda etti, 26 Ağustos’ta ayağından yaralandı. 30 Ağustos 1922’de alayın başına döndü. Kurtuluş Savaşı’nın ardından değişi kıta ve karargâh görevlerinde bulundu. 3 Temmuz 1938 tarihinde tümgeneral rütbesi iken emekli oldu. Birinci Dereceden Mecidî Nişanı, Altın Liyakat, Tedbine Dördüncü Mecidî Nişanı, Harp Madalyası, İftihar Madalyası ve İstiklal Madalyası sahibi olan AYDEMİR; 20 Ekim 1948 tarihinde vefat etti. Fransızca ve Bulgarca bilmekteydi.

1921 AĞUSTOSUNDA: Sakarya’da düşman tepeleri tutmuştu ovaya yüksekten bakıyordu.

Askerin cephanesi mühimmatı yetersizdi sayılı mermi çabuk tükeniyordu, subayların gözü kulağı Şile’den, Melen’den Ağva’dan gelecek mühimmat yüklü kağnılardaydı. Piyade düşmanın elindeki tepeleri bir bir alıyor ama cephane bittiğinden tepeler yine düşmana kalıyordu.

Başkumandan emir verdi asker sayılı mermileri sayarak yakacaktı mermisi tükenen süngü takacaktı!

Rumeli Kavağı, Sarıyer, Beykoz, Haliç ve Zeytinburnu’ndan askeri ambar ve depolardan baskınla alınacak mühimmat ve malzemeyi taşımak için memlekette ne yol vardı ne tren elde tek imkân taka ve yelken cephane takalarla taşınacak denizden!

Mermi sandıkları top kamaları ağır makinalılar gece karanlıkta canı vatana adanmış adamların sırtında taşınarak takalara yüklendi, kaynalara kadar yüklü takalar gündüz saklanıp gece yol alarak düşman devriyelerini aştılar yelken motor ve kürekle Melen’e Ağva’ya Şile’ye ulaştılar…

Karadeniz bu; başka denizlere benzemeyen yeşil lâcivert suyu ve bin türlü kötü huyu olan koca hırçın deniz o yaz imana geldi! Cepheye mermi çeken takalara yol verdi.

Batı Karadeniz’de ırmak ağzında sığlıklara açıktan sürüp gelen dalgalar kayıkçı tabiriyle üçleme yapar, üçlemede üç dalga peş peşe gelir sonra bir ara verir mermileri indirmek için yeni bir üçleme beklenir. Taka gelir açık suda bekler uygun bir viya ırmak ağzında kayıkçıların gözü gelecek üç dalgada beklenen üçleme gelir gelmez kayıkçılar takayı bindirerek dalgaların sırtına viya yapar gelir bastırırlar kıyıya ikinci üçleme gelene kadar geçen bir ara var ya işte o arada mermi sandıklarını çıkarabilirsen çıkarırsın karaya. Kayıkçılar emanet cephaneyi Şile’de Melen’de Ağva’da ırmak ağzında karaya çıkarıp Kuvay-ı Milliye’ye teslim ettiler Sakarya’da düşmana atılan mermileri takalar naklettiler!  Osman KADEMOĞLU, Kanada.

S O N

KAYNAKLAR:

ATASE. Başkanlığı ATBD. Sayı: 14. Mart 1956. Ankara. , ATASE Başkanlığı Yayınları. Kurtuluş Savaşı’nda Sakarya Meydan Muharebesi, Anıtlar ve Şehitlikleri. Ankara. 2007., ATASE Başkanlığı Yayınları. Türk İstiklal Harbi 2.Cilt Batı Cephesi 5.Ks. 1. Kitap (25.07- 22.08.1921) 2.Baskı. Ankara.1975, ERDOĞAN, (Doç.Dr.) Selim. “Sakarya-Türk Bitti Demeden Bitmez.” Kronik Kitap Yayınları. 2020., ATASE Başkanlığı Kurtuluş Savaşı’nda Sakarya Meydan Muharebesi, Anıtlar ve Şehitlikleri. Ankara. 2007 ATASE Başkanlığı Yayınları. TİH’ne Katılan Tüm. ve Daha Üst K.ların Biyografileri. 2.Baskı. Ankara. 1989. , ATASE Başkanlığı Yayınları. TİH’ne Katılan A. ve Tug. K. larının Biyografileri, 2.Cilt. Ankara. 2010. , ATASE Başkanlığı Yayınları. TİH’ne Katılan A. ve Tug. K. larının Biyografileri. 1.Cilt. Ankara. 2010. , ATASE Başkanlığı Yayınları. TSK Tarihi TBMM Hükümeti Dönemi (23 Nisan 1920 – 29 Ekim 1923 ). IV Cilt. 1.Kısım. Ankara. 1984., GÖRGÜLÜ (Tankçı Kurmay Albay) İsmet. “On Yıllık Harbin Kadrosu (1912-1922) .” TTK Yayınları. Ankara. 1993., SOĞUCALİ, Şevket. İstiklal Harbinde Olaylar. Birinci Kitap. Ankara. 1947., T.C. DEVLET ARŞİVLERİ GNL. MD. LÜĞÜ. Cumhuriyet Arşivi Daire Bşk. lığı İstiklal Harbi İle İlgili Telgraflar Yayın Nu:23. Ankara. 1994., T.C. DEVLET ARŞİVLERİ GNL. MD. LÜĞÜ. Osmanlı Arşivi Daire Bşk. lığı Osmanlı Belgelerinde Milli Mücadele ve Mustafa Kemal Atatürk. Yayın Nu:88. Ankara. 2007 ,T.C. DEVLET ARŞİVLERİ GNL. MD. LÜĞÜ. Osmanlı Arşivi Daire Bşk. lığı Atatürk İle İlgili Arşiv Belgeleri (1911-1921 Tarihleri Arasına Ait 106 Belge) Yayın Nu:1. Ankara. 1982. , “Sakarya Meydan Muharebesi’nin Kadrosu” , Ordu Hayat Gazetesi, 28-29-30.07.2021, Sayı: 4594,4595,4596. ,“Milli Ordu’da Ordu ve Ordulular”, Ordu Hayat Gazetesi, 31.5/ 1-2.6.2021, Sayı: 4548,4549,4550. , “Sekiz Yıllık Harpte Ordulular”, Ordu Hayat Gazetesi, 30-31.08/1-2-3-4.9.2021, Sayı: 4622,4623, 4324,4625,4626,4627. ,“Yüzyılın Kadrosu” , Ordu Hayat Gazetesi, 20-21.4.2021, Sayı: 4524,4525. , “Ankara’a Rağmen Ordu’da Milis Taburu Kurma Teşebbüsü” Ordu Hayat Gazetesi, 7-8-9-10.03.2022, Sayı: 4784-4785-4786-4787. , “99’uncu Yıldönümünde Büyük Taarruzun Muhteşem Kadrosu”, Selçuk ŞEN, Ordu Hayat Gazetesi, 27-28.08.2021 Sayı: 4620-4621). , ATASE Başkanlığı Yayınları. Türk İstiklal Harbi 2.Cilt Batı Cephesi 4.Ks.