FATSA BALIKÇI BARINAĞI

1950’li ve ilk 60’lı yıllarda Bolaman körfezinde avlanan yüzlerce hamsicinin fırtınada sığınacağı bir barınak yoktu. Kale Bolaman körfezinde avlanan ığrıp takımlarının toplanma yeri kışlık karargâhıydı Balık sürülerini gösteren dip radarları daha çıkmamıştı. Hamsinin yeri açıntı, kızarıntı ve yağıntı denilen gözlem metodlarıyla belirlenirdi. Bolaman körfezi kıyıdan çok uzaklara gitmeden 3-4 mil açıkta en büyüğü 3-6 tonluk teknelerle avlanmaya uygun ve hamsi sürülerinin en bol olduğu yerdi. Sarp'dan, Hopa’dan, Rize’den, Trabzon’dan Beşikdüzü’den Giresun’dan hamsi takımları ekim sonu - mart 15 arası avlanmak için Bolaman körfezine gelir akşamları av dönüşü Kale limanında 60-70 bazan daha çok sayıda tekne toplanırdı.

Hava sakin deniz durgunken sorun yoktu Kale limanı ihtiyacı karşılıyordu ama fırtına koptuğu zaman manzara değişiyor Kale koyu liman olmaktan çıkıp can pazarına dönüyordu. Takalar, ığrıp kayıkları, çırnıklar, kancabaş ve alamana kayıklar alamatra motorlar ağ toplayarak ve yaklaşan fırtınanın önünden kaçarak Kale’ye sığınır, yıldız denizine açık ve daracık Kale limanında kayıkları karaya çekme yarışı başlar, yan yana, borda bordaya sıralı teknelerden kumsalda adım atacak yer kalmazdı. Denizin aşırı fırtınalı ve azgın olduğu dalgaların kumsaldan yukarı çıktığı günlerde kayıklar çarşı içine kadar çekilir Odayanı’bir kayık sergisine dönerdi. Zamanında kaçamayan ya da sığlıkta çatlayan dalgalardan kıyıya yanaşamayan teknelerin battığı, can kaybı olduğu vakiydi.

Sorunun çözümü bir balıkçı barınağı yapılmasıydı. Herkesin dillendirdiği ama kimsenin teşebbüs etmediği barınak için Bolamanlı iki idealist genç Argun Kademoğlu ve Orhan Naim Hazinedar kolları sıvadılar birlikte çalışmaya başladılar. Bolaman’da hamsi mevsimindeki güç durumu, iskele ve barınak iihtiyacını anlatan raporlar yazıldı balıkçılarla toplantılar yapıldı.

Argun Kademoğlu ideal bir balıkçı barınağının nasıl olması gerektiğine dair İsveçce’den çeviri bir makalede geçen bilgileri balıkçı reisleriyle paylaştı, reislerin görüşlerini sordu. Yörede bir balıkçı barınağı yapılması için ulaştırma bakanlığına gönderilecek başvuru dosyasına Orhan Naim Haznedar’ın Kale limanında balıkçı teknelerini, limandaki yoğunluğu yanaşacak iskele ve sığınma alanı yetersizliğini gösteren fotoğrafları eklenir.

Orhan Bey fotoğrafçılığa meraklıydı. Kale’de omuzunda asılı fotoğraf makinasıyla dolaşır, daha çok manzara resimleri çekerdi. Bugün elimize ulaşan eşsiz değerli resimler Kale limanında takaları, ığrıp kayıklarını, çırnıkları ve Karadeniz’in ilk alamatra motorlarını gösteren fotoğraflar bu amaçla çekilmişti. Hazırlanan başvuru dosyası sezonda avlanan hamsi miktarını gösteren istatistik çizelgeleri de eklenerek ilgili bakanlığa gonderilir.

Bu yazışmaların yanısıra Orhan ve Argun beyler birkaç kere Ankara’ya giderek bayındırlık bakanlığı ve Ordu milletvekilleri nezdinde lobi yaparlar, barınak yapımı için bürokratları ikna etmeye çalışırlar. Projeyi yerinde soruşturmak incelemek ve fizibilite çalışması yapmak üzere Kale’ye su ürünleri genel müdürlüğünden, Et ve Balık kurumundan balıkçılık uzmanları gelirler.

Barınak için en uygun yer olarak Fatsa seçilir. Sonunda uzun yorucu uğraşlardan sonra Ordu milletvekili Arif Hikmet Onat’ın bayındırlık bakanı olduğu yıllarda siyasi irade ikna edilir, gerekli ödenek ayrılır ve Fatsa balıkçı barınağı yapılır. Böylelikle balıkçılar fırtınada tekneyi karaya çekme zorunluğu olmayan güvenli ve geniş bir barınağa kavuşurlar. Bu çok onemli tesis öncelikle Orhan ve Argun beylerin gündeme getirdiği, büyük emeklerle başlattığı, ateşlediği bir hayalin gerçekleşmesidir. Yapılan iş balıkçılar ve balıkçılık için büyük bir iyilikti. Onların bu hizmetini hayırla hatırlamak en azından bir vefa ve kadirbilirlik borcudur.

Hatta bir zaman barınağın yapımına çok emek veren, projenin fikir babası olan Argun ve Orhan beylerin adının barınağa verilmesi balıkçılar arasında düşünülmüş ve teklif edilmişti ama sonuçta zamanın bayındırlık bakanı Arif Hikmet Onat’ın adı öne çktı kayda geçti. Bu hizmette de siyaset ağır bastı. Orhan ve Argun beylerin konuya öncülük ettikleri, tüm emekleri ve adları unutuldu.

Fatsa barınağı yapıldıktan sonra hamsi takımları artık Kale’ye gelmediler, çok daha güvenli olan, fırtınada tekneyi karaya çekme zorunluğu olmayan, manevra ve demirleme için geniş deniz alanı ve boşaltma kolaylığı sağlayan Fatsa balıkçı barınağını tercih ettiler.

RESİMLER :

1.Kale limanında hamsi mevsiminde takalar, aynagıç ığrıp kayıkları, kancabaş, alamana, çırnık kayıklar, alamatralar.

2.Orhan Naim Hazinedar.

3.Argun Kademoğlu.

4.Fatsa Balıkçı Barınağı.